DGP/Baza Wiedzy 23.05.2022
Autor: inf. pras.
Czytamy fragmenty publikacji:
"Uzależnienie prawa doświadczenia pielęgnacyjnego od rezygnacji opiekuna osoby z niepełnosprawnością z pracy zarobkowej jest niezgodne z Konstytucją, która nakłada na władzę obowiązek pomocy tym osobom. Choć świadczenie polega na przyznaniu pomocy finansowej opiekunowi osoby z niepełnosprawnością, to faktycznie jest realnym wsparciem dla samego podopiecznego. Rodziny, w których ktoś wymaga opieki innego członka rodziny, również mają prawo do szczególnej pomocy władz.
Bezwzględny zakaz zatrudnienia przekracza też zakres proporcjonalności, niezbędny dla ochrony wolności pracy. "Praca i opieka nie muszą się wykluczać" - mówi Marcin Wiącek.
Takie są główne argumenty stanowiska Rzecznika Praw Obywatelskich dla Trybunału Konstytucyjnego w sprawie skargi konstytucyjnej osoby pozbawionej prawa do świadczenia pielęgnacyjnego, bo nie zrezygnowała z pracy zarobkowej".
I dalej:
"Zdaniem Rzecznika pogląd, że istotą świadczenia pielęgnacyjnego jest częściowe zrekompensowanie opiekunowi niepełnosprawnego strat finansowych spowodowanych niemożnością podjęcia pracy lub rezygnacji z niej w związku z koniecznością opieki nad osobą niepełnosprawną jest mylący, choć znajduje on także odzwierciedlenie w niektórych orzeczeniach sądów administracyjnych rozpatrujących sprawy dotyczące prawa do świadczenia pielęgnacyjnego.
Kluczowe są jednak poglądy TK, który uznaje, że "zasadniczym celem świadczenia pielęgnacyjnego jest «częściowe pokrycie wydatków ponoszonych przez rodzinę w związku z koniecznością zapewnienia opieki i pielęgnacji niepełnosprawnemu dziecku lub niepełnosprawnej osobie dorosłej. Podmiotem prawa do tego świadczenia jest osoba (zdolna do pracy), która rezygnuje z zatrudnienia - w celu sprawowania osobistej opieki nad niepełnosprawnym członkiem rodziny - której te świadczenie ma częściowo rekompensować utracony zarobek".
Niezależnie od kompensacyjnej funkcji świadczenia, jego beneficjentem jest cała rodzina, zwłaszcza zaś jej niepełnosprawny członek, który ma w ten sposób zapewnioną możliwość stałej opieki bliskiej osoby i stałego z nią kontaktu. Jest to w istocie świadczenie, które zabezpiecza egzystencję osób niepełnosprawnych przez wspieranie tych, którzy nimi się opiekują. Celem jest przyznanie wsparcia finansowego w związku z koniecznością ponoszenia zwiększonych wydatków na utrzymanie członka rodziny, znajdującego się w określonej sytuacji.
W ostatnich latach RPO wielokrotnie zabierał głos w sprawie prawa do świadczeń pielęgnacyjnych. Przystępował również do spraw przed sądami administracyjnymi związanych z ich przyznawaniem".
Ostatni fragment:
"Rzecznik przypomina, że świadczenie pielęgnacyjne nie jest przyznawane za samą opiekę nad niepełnosprawnym członkiem rodziny - ponieważ taka opieka wynika z prawnego oraz moralnego obowiązku - lecz za faktyczny brak możliwości podjęcia zatrudnienia z powodu konieczności tej opieki lub za rezygnację z zatrudnienia w tym celu".
Cała publikacja pod adresem wskazanym na wstępie.
***
Grzegorz Rodziewicz, oprac.: GR
DGP/Baza Wiedzy 20 maja 2022 r.
Ważne dla niektórych czytelników:
"W aktualnym stanie prawnym - z przyczyn związanych z przeciwdziałaniem COVID-19, orzeczenie o niepełnosprawności albo orzeczenie o stopniu niepełnosprawności, wydane na czas określony na podstawie ustawy o rehabilitacji, którego ważność:
1. upłynęła w terminie do 90 dni przed dniem wejścia w życie ustawy z dnia 2 marca 2020 r., pod warunkiem złożenia w tym terminie kolejnego wniosku o wydanie orzeczenia, zachowuje ważność do upływu 60. dnia od dnia odwołania stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii, jednak nie dłużej niż do dnia wydania nowego orzeczenia o niepełnosprawności albo orzeczenia o stopniu niepełnosprawności
2. upływa w terminie od dnia wejścia w życie ustawy z dnia 2 marca 2020 r. zachowuje ważność do upływu 60. dnia od dnia odwołania stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii, jednak nie dłużej niż do dnia wydania nowego orzeczenia o niepełnosprawności albo orzeczenia o stopniu niepełnosprawności.
W związku z powyższym orzeczenie o niepełnosprawności albo orzeczenie o stopniu niepełnosprawności, wydane na czas określony na podstawie ustawy o rehabilitacji, którego ważność upłynęła w terminie od 9 grudnia 2019 r. do 7 marca 2020 r., pod warunkiem złożenia w tym terminie kolejnego wniosku o wydanie orzeczenia, zachowuje ważność do upływu 60. dnia od dnia odwołania stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii, jednak nie dłużej niż do dnia wydania nowego orzeczenia o niepełnosprawności albo orzeczenia o stopniu niepełnosprawności. Natomiast orzeczenie o niepełnosprawności albo orzeczenie o stopniu niepełnosprawności, wydane na czas określony na podstawie ustawy o rehabilitacji, którego ważność upływa w terminie od dnia 8 marca 2020 r., zachowuje ważność do upływu 60. dnia od dnia odwołania stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii, jednak nie dłużej niż do dnia wydania nowego orzeczenia o niepełnosprawności albo orzeczenia o stopniu niepełnosprawności.
Podsumowując, orzeczenia zachowują ważność na określonych powyżej warunkach do upływu 60 dnia od dnia odwołania stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii. Przy czym od 16 maja 2022 r. obowiązuje stan zagrożenia epidemicznego, a stan epidemii został odwołany. Zatem okres 60 dni, o którym mowa w art. 15 h ust. 1 ustawy z dnia 2 marca 2020 r. nie rozpocznie się, aż do czasu odwołania ponownie ustanowionego stanu zagrożenia epidemicznego.
PFRON (2022-05-20)
autor: Departament ds. Rynku Pracy, oprac.: GR"
***
E-informator portalu www.niepelnosprawni.pl 06.05.2022
Autor: PAP
Czytamy:
"Grupa osób z niepełnosprawnościami i ich opiekunów, przy wsparciu polityków KO, przygotowała obywatelski projekt ustawy, który zakłada podniesienie renty socjalnej do wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę, czyli 3010 zł brutto. Inicjatorów ustawy wsparł w czwartek, 4 maja, lider PO Donald Tusk".
I dalej:
"Szef Platformy przypomniał, że 5 maja to Europejski Dzień Walki z Dyskryminacją Osób Niepełnosprawnych.
- Drożyzna, inflacja to coś, co odczuwamy wszyscy bez wyjątku, ale dla tych, którzy opiekują się osobami niepełnosprawnymi za dzisiejszą rentę socjalną, inflacja jest czymś zabójczym. Drożyzna na poziomie kilkunastu procent przy tak niskich świadczeniach, jakie mają dzisiaj, jest czymś co może doprowadzić do rozpaczy i de facto uniemożliwić realną opiekę nad niepełnosprawnymi - przekonywał Donald Tusk. Zwrócił przy okazji uwagę na "mizerne" wynagrodzenia pracowników systemu opieki społecznej.
- Niech ten dzień będzie dniem opamiętania dla władzy i niech wreszcie władza zrozumie, że inflacja, dokuczliwa dla wszystkich, może zabijać tych najsłabszych, dla tych najsłabszych może być nie do przeżycia - podkreślił lider PO".
Cała publikacja pod adresem wskazanym na wstępie.
***
Grzegorz Rodziewicz, oprac.: GR
DGP/Baza Wiedzy 5, maja 2022 r.
Czytamy:
"Dzięki wsparciu PFRON przekazanemu grantobiorcom projektu "Usługi indywidualnego transportu door-to-door oraz poprawa dostępności architektonicznej wielorodzinnych budynków mieszkalnych", już w jednostkach samorządu terytorialnego na terenie Polski działa transport dla osób potrzebujących wsparcia w zakresie mobilności.
Do tej pory ponad 5 tys. osób z potrzebami wsparcia w zakresie mobilności skorzystało z usług indywidualnego transportu.
Celem głównym projektu jest ułatwienie integracji społeczno-zawodowej osób dorosłych z niepełnosprawnościami mających trudności w samodzielnym poruszaniu się poprzez świadczenie usługi door-to-door (czyli od drzwi do drzwi, przy wykorzystaniu pomocy asystenta).
Projekt kierowany jest do pełnoletnich osób z potrzebą wsparcia w zakresie mobilności. Z usługi indywidualnego transportu mogą skorzystać osoby:
- które ukończyły 18 rok życia
- mające trudności w samodzielnym przemieszczaniu się np. ze względu na ograniczoną sprawność (w tym: poruszające się na wózkach inwalidzkich, poruszające się o kulach, niewidome, słabowidzące i in.), zarówno osoby z potrzebą wsparcia w zakresie mobilności posiadające orzeczenie o niepełnosprawności (lub równoważne), jak i osoby nieposiadające takiego orzeczenia
- których cel przejazdu związany jest z aktywizacją społeczno-zawodową
- mieszkające na terenie gmin/powiatów, objętych realizacją projektu grantowego.
Usługi realizowane są przy pomocy busów dostosowanych do przewożenia osób z niepełnosprawnościami, w tym osób poruszających się na wózkach inwalidzkich. W ramach projektu grantobiorcy zakupili już 95 nowych pojazdów wyposażonych w windę lub najazd.
Zakończenie realizacji projektów finansowanych z grantów w większości zaplanowano do końca 2022 roku".
PFRON (2022-05-02)
autor: Wydział ds. Projektów Współfinansowanych, oprac.: GR
***
E-informator portalu www.niepelnosprawni.pl 10.05.2022
Autor: inf. pras.
Źródło: bip.brpo.gov.pl
Czytamy:
"Asystentami osób z niepełnosprawnościami nie mogą zostać członkowie rodzin, choć rośnie zapotrzebowanie na te usługi, a ich wykluczenie z grona kandydatów może uniemożliwić znalezienie osoby asystującej. Dlaczego więc nie są brani pod uwagę? Wyjaśnia to Paweł Wdówik, pełnomocnik rządu ds. osób niepełnosprawnych.
- Osoba z niepełnosprawnością może być uzależniona od członka rodziny, a to może obniżać jakość usługi - odpowiada na to pytanie Paweł Wdówik, pełnomocnik rządu ds. osób niepełnosprawnych.
Powołuje się on też na wymagania stawiane asystentom co do ich doświadczenia i wykształcenia - co ma chronić uczestnika programu przed nieefektywnym i nieskutecznym świadczeniem usługi.
I dalej:
"Zasady dotyczące tego, kto może być kandydatem na asystenta osobistego, powinny być wprowadzane wyraźnie w treści programu, a wykładnia nie może prowadzić do ograniczenia możliwości wsparcia osób z niepełnosprawnościami.
W niektórych gminach usług asystenckich w ogóle nie ma. Wynika to z tego, że mimo ogłaszania konkursów coraz trudniej jest znaleźć asystenta, który odpowiadałby oczekiwaniom osób z niepełnosprawnościami.
Wykluczenie członków rodziny z kandydatów na asystenta w mniejszych miejscowościach może uniemożliwić znalezienie kandydata odpowiadającego wnioskodawcy. Z tego powodu Marcin Wiącek pyta pełnomocnika rządu ds. osób niepełnosprawnych Pawła Wdówika, z jakich powodów członków rodziny wykluczono z grona kandydatów na asystentów oraz jak ustalono zakres pojęcia "członka rodziny" na potrzeby programu. Rzecznik prosił również o informację, czy przy planowaniu programu przeprowadzono analizę podobnych rozwiązań w innych państwach europejskich. W niektórych istnieje bowiem możliwość zaangażowania jako asystenta członka rodziny osoby z niepełnosprawnością lub osoby współmieszkającej z taką osobą.
Odpowiedź Pawła Wdówika:
Zgodnie z zapisami Strategii na rzecz Osób z Niepełnosprawnościami 2021-2030, osoba z niepełnosprawnością będzie miała zapewniony wybór asystenta osobistego według swojej preferencji przez wskazanie własnego asystenta lub wybór spośród kilku kandydatów.
Osoba z niepełnosprawnością będzie miała swobodę decydowania o tym, gdzie, kiedy i w jaki sposób wybrany asystent będzie świadczył jej wsparcie. Zarówno liczba godzin świadczonej usługi, jak również liczba asystentów wspierających daną osobę będzie adekwatna do potrzeb. Powyższe ma na celu zapewnienie odpowiedniej jakości usług, realizację potrzeb osoby z niepełnosprawnością oraz wypełnienia wymogów Konwencji o prawach osób niepełnosprawnych.
Mając na uwadze powyższe zapisy Strategii na rzecz Osób z Niepełnosprawnościami 2021-2030 oraz wymogi Konwencji o prawach osób niepełnosprawnych, wprowadzono w ramach Programu resortowego Ministra Rodziny i Polityki Społecznej pn. "Asystent osobisty osoby niepełnosprawnej" - edycja 2022 zapisy umożliwiające zatrudnienie asystentów wskazanych przez uczestników Programu. Jednocześnie w jego treści wprowadzono kilka obostrzeń i ograniczeń, których celem było zapewnienie realizacji usługi w sposób jak najbardziej skuteczny i profesjonalny przez osoby odpowiednio przygotowane.
Jak wynika z poczynionych w związku ze skargami ustaleń, pismem z dnia 19 stycznia 2022 r. Stowarzyszenie Osób Niepełnosprawnych "Podkarpacie", skierowanym do Biura Pełnomocnika Rządu ds. Osób Niepełnosprawnych, zwróciło się z prośbą o wyjaśnienie, czy wskazany katalog osób, które nie mogą pełnić funkcji asystenta jest katalogiem zamkniętym. W odpowiedzi na niniejsze pismo podkreślono, że "powyższe zasady w sposób analogiczny dotyczą również synowej oraz zięcia w przypadku świadczenia usług względem teściów oraz przez teściów, a także pasierba oraz pasierbicy w przypadku świadczenia usług względem ojczyma i macochy oraz przez ojczyma i macochę".
Cała publikacja pod adresem wskazanym na wstępie.
***
Grzegorz Rodziewicz, oprac.: GR
DGP/Baza Wiedzy 10, maja 2022 r.
Czytamy:
Zatwierdzono program "Samodzielność - Aktywność - Mobilność!" Wspomagane Społeczności Mieszkaniowe
Rada Nadzorcza PERON zatwierdziła do realizacji program adresowany do organizacji pozarządowych oraz podmiotów wymienionych w art. 3 ust. 3 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie.
Celem programu jest stworzenie infrastruktury Wspomaganych Społeczności Mieszkaniowych, składającej się z kilku odrębnych zespołów mieszkalnych, która służyć ma zapewnieniu niezależności osobom z niepełnosprawnościami w zakresie stylu życia i codziennych czynności.
Ponadto Zarząd PFRON zatwierdził regulamin naboru stanowiący integralną część programu i określający zasady składania wniosków o przyznanie dofinansowania na stworzenie infrastruktury WSM, a także zakres informacji, które powinien zawierać wniosek oraz wagi punktowe do kryteriów oceny wniosków.
Wnioski, w pierwszym naborze, w I etapie (właściwy wybór wniosków) można składać od dnia 10.06.2022 r. do dnia 29.07.2022 r. w formie dokumentu elektronicznego - doręczanego za pomocą Elektronicznej Skrzynki Podawczej (ESP) dostępnej na Elektronicznej Platformie Usług Administracji Publicznej (ePUAP) pod adresem:
/PFRON/SkrytkaESP."
PFRON (2022-05-09)
autor: Anna Sigłowy, oprac.: GR
***
E-informator portalu www.niepelnosprawni.pl 04.05.2022
Autor: Informator PFRON
Źródło: Integracja 1/2022
Poniżej cała informacja:
"Potrzebujesz dofinansowania do zrobienia prawa jazdy? Albo wsparcia w zakupie sprzętu typu wózek, proteza? A może wsparcia w utrzymaniu pracy lub kontynuacji nauki na studiach? Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych przypomina o możliwości skorzystania z programu "Aktywny samorząd" w 2022 r. Fundusz ponownie zagwarantował bardzo wysoki budżet na realizację programu. W bieżącym roku wynosi on ponad 191 mln zł.
Gdzie składać wnioski?
PFRON stara się ułatwiać osobom z niepełnosprawnościami ubieganie się o pomoc. Także w obecnym roku wnioski o dofinansowanie będą rejestrowane przez internet w Systemie Obsługi Wsparcia (SOW) - bez straty czasu, wychodzenia z domu, bez kolejek i bez barier. Osoby zainteresowane uzyskaniem wsparcia mogą korzystać z różnych form pomocy przy wypełnianiu wniosku: kreatora ułatwiającego aplikowanie o środki, infolinii, a także mobilnego asystenta osoby niepełnosprawnej i pracownika PFRON w punktach informacyjnych SOW, zlokalizowanych we wszystkich wojewódzkich oddziałach PFRON.
Wszystkie osoby korzystające ze wsparcia PFRON zachęcamy do założenia Profilu Zaufanego na platformie ePUAP. Złożenie wniosku o dofinansowanie w systemie SOW może być pierwszym ważnym krokiem do poznania całej gamy usług i instrumentów dostępnych w przestrzeni publicznej dla posiadaczy podpisu elektronicznego/Profilu Zaufanego na platformie ePUAP. Więcej informacji o tym, jak zakłada się Profil Zaufany, włącznie z filmem instruktażowym, znajduje się na portalu SOW, a także na Portalu Profilu Zaufanego i portalu obywatel.gov.pl.
System Obsługi Wsparcia ułatwia i upraszcza procedury związane z aplikowaniem o wsparcie i realizacją programu, co powinno przyspieszyć także rozpatrywanie wniosków.
System zawiera wszystkie potrzebne formularze i wzory, m.in.: wniosków o dofinansowanie, umów dofinansowania czy korespondencji. Każdy dokument niezbędny do złożenia wniosku lub zawarcia umowy dofinansowania i rozliczenia dofinansowania wnioskodawca może skanować i powielać w formie elektronicznej.
Fundusz dołożył wszelkich starań, by zminimalizować zakres danych wymaganych do zarejestrowania wniosku. Dużym ułatwieniem jest możliwość wykorzystywania wprowadzonych danych w przyszłości - w trakcie ubiegania się o kolejne wsparcie ze środków PFRON.
O co można wnioskować?
W obecnym roku są realizowane następujące formy wsparcia:
- likwidacja bariery transportowej poprzez pomoc w zakupie i montażu oprzyrządowania do posiadanego samochodu czy w uzyskaniu prawa jazdy
- likwidacja barier w dostępie do uczestniczenia w społeczeństwie informacyjnym poprzez pomoc w zakupie sprzętu elektronicznego lub jego elementów oraz oprogramowania, dofinansowanie szkoleń w zakresie obsługi nabytego w ramach programu sprzętu elektronicznego i oprogramowania, pomoc w utrzymaniu sprawności technicznej posiadanego sprzętu elektronicznego, zakupionego w ramach programu
- likwidacja barier w poruszaniu się poprzez pomoc w zakupie wózka inwalidzkiego o napędzie elektrycznym, a także skutera inwalidzkiego o napędzie elektrycznym lub oprzyrządowania elektrycznego do wózka ręcznego, pomoc w utrzymaniu sprawności technicznej posiadanego skutera lub wózka inwalidzkiego o napędzie elektrycznym, pomoc w zakupie protezy kończyny, w której zastosowano nowoczesne rozwiązania techniczne (tj. protezy co najmniej na III poziomie jakości), pomoc w utrzymaniu sprawności technicznej takiej protezy
- pomoc w utrzymaniu aktywności zawodowej poprzez zapewnienie opieki dla osoby zależnej.
Szczegóły dotyczące programu znajdują się na stronie PFRON.
Wnioski o dofinansowanie można składać w formie elektronicznej w Systemie Obsługi Wsparcia od 1 marca do 31 sierpnia 2022 r. W razie potrzeby można skorzystać z infolinii SOW: 800 889 777 (połączenie bezpłatne).
Wsparcie w zdobyciu wykształcenia
PFRON kontynuuje udzielanie wsparcia w uzyskaniu wykształcenia. Jest ono adresowane do osób ze znacznym lub umiarkowanym stopniem niepełnosprawności, pobierających naukę w szkole policealnej, kolegium lub w szkole wyższej, a także do osób, które przewód doktorski otworzyły poza studiami doktoranckimi.
Wnioski o dofinansowanie można również składać w formie elektronicznej poprzez SOW. Termin zakończenia przyjmowania wniosków wypada 10 października 2022 r. - dla wniosków dotyczących roku akademickiego 2022/2023.
Przekazanie dofinansowania kosztów opłaty za naukę (czesne) oraz dodatku na uiszczenie opłaty za przeprowadzenie przewodu doktorskiego następuje po zawarciu umowy dofinansowania. Przekazanie dodatku na pokrycie kosztów kształcenia następuje po zawarciu umowy dofinansowania i po przekazaniu realizatorowi programu informacji o zaliczeniu przez wnioskodawcę semestru (półrocza) objętego dofinansowaniem lub po złożeniu zaświadczenia z uczelni (szkoły), że wnioskodawca uczęszczał na zajęcia objęte programem studiów (nauki).
Artykuł pochodzi z numeru 1/2022 magazynu "Integracja".
***
Grzegorz Rodziewicz, oprac.: GR
DGP/Baza Wiedzy 16 maja 2022 r.
Czytamy:
"PFRON zaprasza chętne osoby z niepełnosprawnością wzroku do udziału w zajęciach "Trening Orientacji Przestrzennej i Mobilności".
Trening realizowany będzie w ramach projektu "Trening orientacji przestrzennej dla osób niewidomych i słabowidzących", którego Liderem jest Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych, zaś Partnerami:
- Akademia Pedagogiki Specjalnej im. M. Grzegorzewskiej
- Fundacja Instytut Rozwoju Regionalnego
- Polski Związek Niewidomych
- Towarzystwo Opieki nad Ociemniałymi
- oraz Instituttet for Blinde og Svagsynede z Danii.
Zajęcia prowadzone będą w formie indywidualnych treningów orientacji przestrzennej i mobilności (O&M) przez instruktorów biorących udział w szkoleniach organizowanych w ramach ww. projektu.
Treningi adresowane są do osób z niepełnosprawnością wzroku: dzieci, osób nastoletnich oraz dorosłych, które potrzebują wsparcia w obszarze samodzielnego i bezpiecznego poruszania się. Przy czym, w przypadku dzieci z zajęć mogą skorzystać te, które przynajmniej rozpoczęły naukę w szkole podstawowej (od klasy 0).
Indywidualny trening będzie odbywać się w oparciu o wypracowany w projekcie Standard nauczania orientacji przestrzennej i mobilności osób z niepełnosprawnością wzroku (wersja wstępna 1.0). Instruktor orientacji przestrzennej i mobilności przeprowadzi zajęcia zgodnie z opracowanym Indywidualnym Programem Nauczania Orientacji Przestrzennej i Mobilności. Termin i miejsce realizacji zajęć ustalane będą w porozumieniu z instruktorem oraz Organizatorem treningu.
Organizatorami treningu O&M będą:
- Fundacja Instytut Rozwoju Regionalnego
- Polski Związek Niewidomych
- Towarzystwo Opieki nad Ociemniałymi.
PFRON (2022-05-13)
autor: Departament ds. Polityki Regionalnej, oprac.: GR"
***
Grzegorz Rodziewicz, oprac.: GR
DgP/Baza Wiedzy 11, maja 2022
Czytamy:
"Dofinansowanie do wynajmu mieszkania oraz jego zmiany, a także tworzenie wspomaganych społeczności mieszkaniowych. Takie formy pomocy otrzymają osoby niepełnosprawne w ramach trzech nowych programów zatwierdzonych przez PFRON - donosi Dziennik Gazeta Prawna.
Ich uruchomienie zapowiadał w październiku 2021 r. Paweł Wdówik, wiceminister rodziny i polityki społecznej, pełnomocnik rządu ds. osób niepełnosprawnych.
To wtedy właśnie rząd postanowił przekazać do budżetu PFRON dodatkowe 800 mln zł na realizację nowych programów pod wspólną nazwą "Samodzielność - Aktywność - Mobilność!". W ich skład mają wchodzić programy: samochodowy, dotyczący tworzenia nowych warsztatów terapii zajęciowej i zakładów aktywności zawodowej oraz trzy programy mieszkaniowe. Te ostatnie zostały właśnie przyjęte przez PFRON, a o obowiązujących w nich zasadach minister Wdówik mówił na konferencji prasowej".
Więcej w Dzienniku Gazecie Prawnej z 10 maja 2022 r.
autor: Michalina Topolewska, oprac.: GR
***
Grzegorz Rodziewicz, oprac.: GR
DGP/Baza Wiedzy 12 maja 2022 r.
Czytamy:
"Niedawno uzyskałem orzeczenie o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności, ale prowadzę działalność od kilku lat. Czy mimo to mogę korzystać z ulgi dotyczącej składki zdrowotnej i opłacać ją w wysokości nieprzekraczającej kwoty zaliczki na podatek PIT? Działalność gospodarcza to mój jedyny przychód - pyta czytelnik Dziennika Gazety Prawnej.
Jak odpowiada ekspert współpracujący z DGP - Możliwość takiej ulgi przewiduje art. 82 ust. 10 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych. Zgodnie z nim składka na ubezpieczenie zdrowotne jest opłacana w wysokości nieprzekraczającej kwoty należnej zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych, w przypadku gdy osoba zaliczona do umiarkowanego lub znacznego stopnia niepełnosprawności uzyskuje przychód m.in. jedynie z prowadzenia pozarolniczej działalności.
ZUS w piśmie z 8 lutego 2022 r. (nr WPI////lutego 2022 r. (nrstwierdził wprost, że prawo do ulgi jest uzależnione od:
1) posiadania przez przedsiębiorcę umiarkowanego lub znacznego stopnia niepełnosprawności, oraz
2) uzyskiwania przez płatnika składek przychodów jedynie z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej".
Więcej w Dzienniku Gazecie Prawnej z 12 maja 2022 r., autor: Marcin Nagórek, oprac.: GR
***
Grzegorz Rodziewicz, oprac.: GR
DGP/Baza Wiedzy 12 maja 2022 r.
Czytamy:
"Rodzice, którym umiera niepełnosprawne dziecko, tracą z dnia na dzień świadczenia. Dlatego konieczna jest zmiana przepisów, która pozwoli im zachować wsparcie jeszcze przez 30 dni. Na problem ten zwraca uwagę poseł Joanna Fabisiak w interpelacji nr 32328 skierowanej do ministra rodziny i polityki społecznej - czytamy w Dzienniku Gazecie Prawnej.
Obecnie jest tak, że rodzic, który otrzymuje świadczenie pielęgnacyjne z tytułu opieki nad niepełnosprawnym dzieckiem, nie dość, że od razu traci do niego prawo po śmierci dziecka, to jeszcze musi zwracać część pieniędzy za dany miesiąc. Oznacza to też utratę uprawnienia do bezpłatnej opieki zdrowotnej, bo gmina przestaje za opiekuna opłacać składki na ubezpieczenia zdrowotne. Nawet jeśli ten ostatni natychmiast zgłosi ten fakt ośrodkowi pomocy społecznej, musi czekać na wydanie decyzji uchylającej prawo do świadczenia, aby mógł zarejestrować się w powiatowym urzędzie pracy jako bezrobotny. W efekcie przez jakiś czas takie osoby - a są to głównie matki, które często samotnie wychowywały niepełnosprawne dziecko po odejściu jego ojca - są pozbawione pomocy finansowej (poza wspomnianym świadczeniem pielęgnacyjnym tracą też zasiłek pielęgnacyjny i świadczenie 500+).
Dlatego właśnie grupa opiekunów wystosowała do ministra rodziny petycję z propozycją wprowadzenia 30-dniowego okresu ochronnego po śmierci dziecka, podczas którego rodzice nadal mieliby wypłacane świadczenia. Zdaniem poseł Fabisiak takie rozwiązanie byłoby gestem dobrej woli wobec matek, które rezygnując z pracy, poświęciły się opiece nad niepełnosprawnymi dziećmi. Zapytała więc resort rodziny, czy zamierza on zrealizować ten postulat.
W odpowiedzi na interpelację Barbara Socha, wiceminister rodziny i polityki społecznej, wyjaśnia, że świadczenie pielęgnacyjne jest świadczeniem podzielnym i przysługuje w wysokości należnej do dnia śmierci osoby niepełnosprawnej. Rodzic, który musi je zwrócić jako nienależnie pobrane, może skorzystać z możliwości ubiegania się m.in. o umorzenie tej kwoty lub rozłożenie jej na raty".
Więcej w Dzienniku Gazecie Prawnej z 11 maja 2022 r.
autor: Michalina Topolewska, oprac.: GR
***
E-informator portalu www.niepelnosprawni.pl 04.05.2022
Autor: inf. pras.
Czytamy fragmenty informacji:
"Future Collars, nowoczesna szkoła programowania i kompetencji cyfrowych online, uruchomiła nabór do drugiej edycji funduszu stypendialnego Różnorodność w IT. Celem inicjatywy jest wsparcie osób z ograniczeniami finansowymi i znajdujących się w trudnej sytuacji życiowej w zdobyciu niezbędnych umiejętności do rozpoczęcia pracy w branży IT. Partnerami funduszu są: NESsT, No Fluff Jobs i Eklektika - Language Means Business.
Od momentu wybuchu wojny w Ukrainie, do Polski wjechało 2,944 mln uchodźców z Ukrainy. Schronienia w Polsce szukają głównie kobiety z dziećmi - stanowią oni 94 proc. osób, które do końca marca uzyskały numer PESEL. Ważne jest, aby te osoby szybko znalazły zatrudnienie, które przyniesie im godne zarobki.
- Dlatego trzy miejsca w funduszu zostaną zagwarantowane uchodźczyniom z Ukrainy - mówią organizatorzy.
- Fundusz skierowany jest ponadto do osób pochodzących ze środowiska marginalizowanego - bezrobotnych, którzy stracili pracę w wyniku pandemii lub automatyzacji stanowiska pracy osób z niepełnosprawnościami kobiet będących na urlopach wychowawczych uchodźców, przedstawicieli grupy LGBTQ+ czy opiekunów osób zależnych".
I dalej:
"Stypendyści będą mogli wybrać następujące kursy:
Product Owner, Frontend Developer, UX Designer i Python Developer oferowane przez Future Collars. Dzięki wsparciu finansowemu NESsT oraz No Fluff Jobs otrzymają 90 proc. dofinansowania do wybranego bootcampu. Beneficjenci wezmą również udział w programie mentoringowym oraz lekcjach języka angielskiego dedykowanego IT dzięki Eklektika - Language Means Business.
Po zakończeniu kursu i zdobyciu certyfikatu, otrzymają wsparcie od ekspertów Future Collars oraz Eklektika w rekrutacji i procesie poszukiwania pracy.
Stypendyści będą zobowiązani do odbycia wolontariatu w dowolnej formie w wybranej organizacji społecznej".
I jeszcze fragment:
"Zgłoszenia do funduszu odbywają się poprzez formularz on-line znajdujący się na stronie Future Collars w zakładce Fundusz Różnorodność w IT.
Aplikacje można składać do 13 maja br. do 23:59.
Więcej informacji o funduszu i regulamin znajdują się na stronie internetowej. O Future Collars"
Cała publikacja znajduje się pod wymienionym adresem. Podajemy jej fragmenty wyłącznie informacyjnie, gdyż termin składania wniosków już upłynął.
***
E-informator portalu www.niepelnosprawni.pl 25.05.2022
Autor: inf. pras.
Czytamy fragmenty informacji:
"Możliwość wykonywania pracy zdalnej na stałe w Kodeksie pracy - to główne założenie projektu ustawy przyjętego przez Radę Ministrów, będące odpowiedzią na zmieniające się trendy na rynku pracy, a z drugiej strony - szansa na poprawę możliwości zatrudnienia m.in. rodziców małych dzieci".
I dalej:
"Projekt wprowadza definicję pracy zdalnej jako takiej, która wykonywana jest całkowicie lub częściowo w miejscu wskazanym przez pracownika i każdorazowo uzgodnionym z pracodawcą. Projekt przewiduje zarówno pracę zdalną całkowitą, jak i hybrydową, stosownie do potrzeb konkretnego pracownika i pracodawcy, a także umożliwienie polecenia pracownikowi pracy zdalnej w szczególnych przypadkach".
Fragment dotyczący m.in. osób niepełnosprawnych:
"Pracodawca będzie co do zasady musiał uwzględnić wniosek o pracę zdalną złożony m.in. przez:
- pracownika - rodzica dziecka legitymującego się orzeczeniem o niepełnosprawności albo orzeczeniem o umiarkowanym lub znacznym stopniu niepełnosprawności,
- pracownicę w ciąży,
- pracownika wychowującego dziecko do 4. roku życia,
- pracownika sprawującego opiekę nad innym członkiem najbliższej rodziny lub inną osobą pozostającą we wspólnym gospodarstwie domowym, posiadających orzeczenie o niepełnosprawności albo o znacznym stopniu niepełnosprawności".
Całą publikację można znaleźć pod adresem wskazanym na wstępie.
***
Grzegorz Rodziewicz, oprac.: GR
DGP/Baza Wiedzy 23, maja 2022 r.
Czytamy:
"Pracodawcy nie będą musieli uiszczać podatku od rekompensat uzyskanych z PFRON. Pozwalający na to przepis będzie miał zastosowanie do kwot otrzymanych od 10 marca br. - donosi Dziennik Gazeta Prawna.
Takie rozwiązanie znalazło się w ustawie o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw (która obecnie znajduje się w Senacie). Co do zasady ma ona poprawić przepisy Polskiego Ładu, ale znalazły się w niej również regulacje dotyczące wypłacanych przez PFRON rekompensat.
O ich przyznanie mogą wnioskować pracodawcy, którym na skutek tego, że od 1 stycznia br. wzrosła kwota wolna od podatku, zmniejszyły się wpływy na zakładowy fundusz rehabilitacji osób niepełnosprawnych pochodzące z zaliczek podatkowych".
I dalej:
"Natomiast nieoczekiwanie w trakcie prac nad nowelizacją Polskiego Ładu posłowie komisji finansów publicznych dodali do niej poprawki, odnoszące się właśnie do rekompensat. Pierwsza z nich przewiduje nadanie nowego brzmienia art. ust. 3 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 1128 ze zm.). Zawiera on katalog należności, które nie są przychodem, i dodany został do niego punkt 14, wskazujący, że nie zalicza się do niego środków, o których mowa w art.33b ust. 1 ustawy z sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (t.j. Dz.U. z r. poz. 573 ze zm.), czyli rekompensat.
Analogiczna zmiana obejmuje ustawę z lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j. Dz.U. z r. poz. 1800 ze zm.), w której art. 12 ust. 4 został rozszerzony o nowy punkt 30.
Nowe przepisy będą miały zastosowanie nie tylko do rekompensat, które zostaną przyznane po wejściu w życie nowelizacji ustawy o PIT, ale również do tych, które już zostały wypłacone, począwszy od 10 marca br., kiedy to zaczęły one obowiązywać.
Więcej w Dzienniku Gazecie Prawnej z 23 maja 2022 r.
autor: Michalina Topolewska, oprac.: GR
***
Grzegorz Rodziewicz, oprac.: GR
DgP/Baza Wiedzy 13, maja 2022 r.
Czytamy:
"Jeśli zajdzie potrzeba wystawienia duplikatu informacji o wysokości obniżenia we wpłacie na PFRON, kontrahent może wykorzystać to uprawnienie w ciągu sześciu miesięcy, liczonych od daty jego otrzymania - donosi Dziennik Gazeta Prawna. Tak wynika z odpowiedzi PFRON dla Ogólnopolskiej Bazy Pracodawców Osób Niepełnosprawnych. W swoim pytaniu organizacja poruszała problem jednego z pracodawców, do którego zgłosił się klient, aby sprawdzić liczbę wystawionych dla niego informacji INF-U o kwocie obniżenia wpłat na fundusz za 2021 r. (takie uprawnienie zyskuje się dzięki kupowaniu towarów lub usług od zakładów, które spełniają warunki do udzielania ulg). Po przeprowadzonej weryfikacji okazało się, że jeden z tych druków - z datą nadania 19 listopada 2021 r., nie dotarł do kontrahenta, a na stronie internetowej Poczty Polskiej, która umożliwia śledzenie statusu przesyłki, widnieje informacja, że jest nadal w transporcie. W związku z tym OBPON.org zwróciła się o wyjaśnienie, czy pracodawca powinien domagać się od Poczty Polskiej dodatkowej informacji o przyczynienie dostarczenia przesyłki i czy ma wysłać klientowi ponownie druk INF-U, czy wystawić jego duplikat.
Dodatkowo organizacja zapytała, jak powinien być liczony sześciomiesięczny termin na wykorzystanie ulgi, a mianowicie - czy od daty wysłania oryginału, chociaż do dziś klient go nie otrzymał, czy okres ten należy liczyć od dnia otrzymania duplikatu.
W odpowiedzi PFRON tłumaczy, że zgodnie z art. ust. 4 ustawy z sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (t.j. Dz.U. z r. poz. ze zm.) przysługująca, a niewykorzystana kwota obniżenia może być uwzględniana we wpłatach na PFRON przez okres nie dłuższy niż sześć miesięcy, licząc od dnia uzyskania informacji o wysokości ulgi. Dlatego w przypadku przedstawionym przez OBPON.org pracodawca powinien przede wszystkim wyjaśnić status przesyłki z informacją INF-U, bo musi mieć wiedzę, czy jego korespondencja dotrze do nadawcy, zanim wystawi jej duplikat. Może bowiem dojść do sytuacji, gdy w obrocie prawnym pojawią się oryginał oraz duplikat informacji i będą problemy z określeniem, na podstawie której z nich kontrahent nabył prawo do obniżenia wpłaty oraz w jakim okresie może ją spożytkować".
Więcej w Dzienniku Gazecie Prawnej z 12 maja 2022 r.
autor: Michalina Topolewska, oprac.: GR
***
Grzegorz Rodziewicz, oprac.: GR
DGP/Baza Wiedzy 10 maja 2022 r.
Czytamy fragmenty informacji:
"Jeśli pracodawca dysponuje dwoma ważnymi orzeczeniami pracownika, w tym przedłużonym na mocy przepisów covidowych, które jest korzystniejsze, to może skorygować wnioski, zwiększając wysokość dofinansowania za wcześniejsze miesiące - donosi Dziennik Gazeta Prawna".
I dalej:
"OBPON.org zapytał, czy pracodawca może dokonać korekty dofinansowania do wynagrodzenia pracownicy na tzw. plus, czyli zwiększającej jego kwotę (dopłata w przypadku orzeczenia o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności jest wyższa od tej należnej przy lekkim), od 1 lutego 2021 r. Zapytał też, jakie dokumenty oprócz skorygowanych wniosków Wn-D i załączników do nich pracodawca będzie musiał dosłać funduszowi.
PFRON wskazuje, że pracodawca dysponował dwoma ważnymi orzeczeniami pracownika, a jedno z nich - przedłużone na podstawie specustawy, było korzystniejsze nie tylko dla niego, ale też dla pracownicy ze względu na uprawnienia przysługujące z tytułu umiarkowanego stopnia niepełnosprawności. Dlatego powinien zaliczać ją do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności ze schorzeniem szczególnym od 1 lutego 2021 r. do upływu 60. dnia od odwołania stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii, choć nie dłużej niż do wydania nowego dokumentu (art. 15h ust. 1 specustawy). W kontekście możliwości sporządzenia korekt od lutego 2021 r., konieczna jest ocena pracodawcy, czy dofinansowanie za wcześniejsze miesiące faktycznie mu się należy.
PFRON zwraca uwagę, że warunkiem uzyskiwania dopłat jest m.in. to, aby wynagrodzenie nie było płacone gotówką, wniosek został złożony po jego wypłacie, a miesięczne koszty płacy zostały poniesione terminowo. Jeżeli pracodawca spełnia te wymogi, może wysłać korekty wniosków Wn-D zwiększające wysokość dofinansowania za okres od lutego 2021 r.".
Cała publikacja w Dzienniku Gazecie Prawnej z 9 maja 2022 r.
autor: Michalina Topolewska, oprac.: GR
Zaskakująco mało wniosków o rekompensaty z PFRON
Grzegorz Rodziewicz, oprac.: GR
DGP/Baza Wiedzy 9 maja 2022
Czytamy fragmenty publikacji:
"Pracodawcy złożyli 410 wniosków do PFRON o wypłatę rekompensat za styczeń, luty i marzec br. Pozytywnie rozpatrzonych zostało na razie 196, do firm trafiło łącznie 6,07 mln zł - donosi Dziennik Gazeta Prawna.
O przyznanie rekompensat mogą się ubiegać pracodawcy prowadzący zakładowy fundusz rehabilitacji osób niepełnosprawnych (ZFRON) lub zakładowy fundusz aktywności (ZFA), którym na skutek podniesienia kwoty wolnej od podatku zmniejszyły się wpływy na te fundusze pochodzące z miesięcznych zaliczek na podatek dochodowy.
Zamiast odprowadzać te pieniądze na konto ZFRON lub ZFA, mogą oni występować do PFRON o przekazywanie co miesiąc środków w wysokości równej iloczynowi stanu zatrudnienia niepełnosprawnych pracowników i 4 proc. najniższego wynagrodzenia.
Zgodnie z art. 33b ust. ustawy z 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (tj. Dz.U. z 2021 r. poz. ze zm.) wniosek składa się do siódmego dnia miesiąca następującego po miesiącu, którego dotyczy. Po raz pierwszy pracodawcy mogli więc wnioskować o rekompensaty za marzec, na co mieli czas do 7 kwietnia. Na podstawie przepisów przejściowych mogli też wystąpić o pieniądze za styczeń i luty w terminie do 20 kwietnia.
Wnioski można składać w formie papierowej lub elektronicznej".
I dalej:
"PFRON dodaje, że z uwagi na liczne błędy, uchybienia formalne i rachunkowe, które uniemożliwiają rozpatrzenie części wniosków, wysłał 100 wezwań do usunięcia ujawnionych nieprawidłowości. W przypadku 12 wniosków nie doszło do wypłacenia rekompensat z uwagi na to, że zostały złożone po terminie określonym w art. 33b ust. 4 ustawy o rehabilitacji.
- Taka liczba wniosków jest zaskakująco niska. Wcześniej wielu pracodawców deklarowało chęć skorzystania z rekompensat. Dużym zainteresowaniem cieszyło się też spotkanie online, w trakcie którego przedstawiciel biura pełnomocnika rządu ds. osób niepełnosprawnych wyjaśniał wątpliwości związane z wypełnieniem wniosku i pokazywał krok po kroku, jak to zrobić - mówi Krzysztof Kosiński, wiceprezes Polskiej Organizacji Pracodawców Osób Niepełnosprawnych".
Więcej w Dzienniku Gazecie Prawnej z 5 maja 2022 r.
autor: Michalina Topolewska, oprac.: GR
***
E-informator portalu www.niepelnosprawni.pl 18.05.2022
Autor: PAP
Czytamy:
"Wiceminister rodziny i polityki społecznej Paweł Wdówik zapowiedział, że nastąpi dalszy rozwój programu zakładów aktywności zawodowej, zatrudniających osoby z niepełnosprawnościami. Rząd przeznaczył na ten cel dodatkowe 100 mln zł.
- Wkrótce będziemy rozwijać także nowe zakłady aktywności zawodowej, rozmawiamy z samorządowcami, jak to zrobić, żeby jak najwięcej osób niepełnosprawnych mogło podjąć prace, żeby nie były osobami, które są utrzymywane przez świadczenia społeczne, przez budżet państwa, ale które do tego budżetu się dokładają przez to, że pracują i mogą odprowadzać podatki - to jest nasz cel - powiedział wiceminister podczas wtorkowego spotkania w Starostwie Powiatowym w Bochni (Małopolskie).
"Mnóstwo do nadrobienia"
Wiceminister Wdówik, który jest pełnomocnikiem rządu do spraw osób niepełnosprawnych, przypomniał, że Polska jest "na szarym końcu w Europie" pod względem wskaźnika zatrudnienia osób niepełnosprawnych. Wynosi on dla naszego kraju 28 proc. - mówił wiceminister, podczas gdy np. w Czechach - 44 proc. a w Szwajcarii - 70 proc.
- Mamy mnóstwo do nadrobienia - to jest ważne i ze względu na to, jak osoba niepełnosprawna się czuje i w makroskali dla budżetu państwa - wskazał pełnomocnik rządu.
Przypomniał, że tworzenie nowych zakładów aktywności zawodowej jest przewidziane w ramach dodatkowych środków, jakie w zeszłym roku premier Mateusz Morawiecki skierował na rzecz osób niepełnosprawnych. Przewidziano na ten cel 100 mln zł.
- Idziemy w stronę wspierania rynku pracy oraz pełnego włączenia osób niepełnosprawnych w życie społeczne - podkreślił Wdówik.
127 ZAZ-ów w Polsce
Zakłady aktywności zawodowej (ZAZ) to wyodrębnione organizacyjnie i finansowo jednostki, która zapewniają zatrudnienie osobom niepełnosprawnym ze znacznym stopniem niepełnosprawności oraz osobom z umiarkowanym stopniem niepełnosprawności, u których stwierdzono autyzm, upośledzenie umysłowe lub chorobę psychiczną. Osoby te wymagają specjalnych tzw. chronionych warunków pracy.
Według danych Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych w Polsce działa 127 takich zakładów zatrudniających ponad 5800 osób, głównie ze znaczną niepełnosprawnością uniemożliwiającą im podjęcie zatrudnienia na otwartym rynku pracy.
"W terenie dopiero widać..."
We wtorek, 17 maja, wiceminister Wdówik odwiedził także Środowiskowy Dom Samopomocy Fundacji im. św. Brata Alberta w Cerekwi w powiecie bocheńskim, gdzie spotkał się z wychowankami i zwiedził pracownie działające w tej placówce.
Wiceminister podkreślił rolę organizacji pozarządowych i samorządów w działalności na rzecz osób z niepełnosprawnościami. kkk bbb
yw zapewniających i możliwości rozwoju edukacyjnego dla osób niepełnosprawnych i aktywności dziennych (…). Bardzo mocno trzeba podkreślić ogromną rolę organizacji pozarządowych, np. Fundacja im. Brata Alberta działa w całej Polsce, nadając pewien ton, żeby to wsparcie było podmiotowe, zachowujące godność, szacunek osób z niepełnosprawnością jako pełnoprawnych obywateli tego kraju - ocenił. Starosta bocheński Adam Korta przypomniał, że Środowiskowy Dom Samopomocy Fundacji im. św. Brata Alberta w Cerekwi został otwarty pod koniec zeszłego roku w zrewitalizowanym budynku, który przez 17 lat stał pusty, dzięki wsparciu z Ministerstwa Rodziny i Polityki Społecznej oraz środkom własnym powiatu. Obecnie korzysta z niego 25 podopiecznych".
***
Grzegorz Rodziewicz, oprac.: GR
DGP/Baza Wiedzy 25 maja 2022 r.
Czytamy:
"Pracodawca, który zatrudni obywatela Ukrainy z dysfunkcją zdrowotną, może ubiegać się o dofinansowanie do jego wynagrodzenia na ogólnych zasadach dotyczących ich przyznawania. Warunkiem jest posiadanie przez niego orzeczenia wydanego przez powiatowy zespół ds. orzekania o niepełnosprawności - donosi Dziennik Gazeta Prawna".
Osoby zainteresowane znajdą więcej informacji w Dzienniku Gazecie Prawnej z 24 maja 2022 r.
autor: Michalina Topolewska, oprac.: GR