PRAWO I NIEPEŁNOSPRAWNI czerwiec 2025

***

Dodatek dopełniający do renty socjalnej

E-informator portalu www.niepelnosprawni.pl 2025-06-24

Czytamy tę ważną informację:
"Osoby, które mają prawo do renty socjalnej i są całkowicie niezdolne do pracy oraz niezdolne do samodzielnej egzystencji, od 1 stycznia 2025 r. mogą otrzymać dodatkowe wsparcie w postaci dodatku dopełniającego do renty socjalnej. Część z nich otrzyma go automatycznie, inni będą musieli złożyć wniosek.
Kto otrzyma dodatek dopełniający z urzędu, a kto musi złożyć wniosek?
ZUS z urzędu wypłaci dodatek dopełniający osobom, które na 1 stycznia 2025 r. miały przyznaną rentę socjalną i orzeczoną całkowitą niezdolność do pracy oraz niezdolność do samodzielnej egzystencji. Nie muszą one składać wniosku. Informację o przyznaniu tego dodatku otrzymają z ZUS. Informacja ta zostanie udostępniona także na Platformie Usług Elektronicznych (PUE)/eZUS).
Natomiast osoby, które na 1 stycznia br. miały prawo do renty socjalnej i są całkowicie niezdolne do pracy, ale nie mają orzeczenia o niezdolności do samodzielnej egzystencji, muszą złożyć w tej sprawie wniosek. Dodatek dopełniający będzie im przysługiwał, jeśli złożą wniosek i otrzymają orzeczenie o niezdolności do samodzielnej egzystencji.
Wniosek o nazwie EDD-SOC jest dostępny od 1 stycznia br. na stronie internetowej www.zus.pl oraz w każdej placówce ZUS.
Dodatek dopełniający ZUS może przyznać tylko na podstawie prawomocnego orzeczenia lekarza (orzecznika ZUS lub orzeczenia komisji lekarskiej ZUS), w którym uzna on osobę uprawnioną do renty socjalnej za całkowicie niezdolną do pracy oraz samodzielnej egzystencji.
Ważne! Do wniosku trzeba dołączyć zaświadczenie o stanie zdrowia (na druku OL-9), które wystawia lekarz najwcześniej miesiąc przed dniem złożenia wniosku.
Wysokość dodatku dopełniającego
Dodatek dopełniający za okres od 1 stycznia 2025 r. do 28 lutego 2025 r. wynosił 2520 zł miesięcznie, a od 1 marca 2025 r., po waloryzacji, wzrósł do kwoty 2610,72 zł miesięcznie. Kwota ta będzie waloryzowana co roku.
Od kwoty dodatku dopełniającego (tak jak od renty socjalnej) odlicza się:
- składkę na ubezpieczenie zdrowotne,
- zaliczkę na podatek dochodowy.
Dodatek dopełniający podlega potrąceniom i postępowaniu egzekucyjnemu na takich samych zasadach jak renta socjalna.
Wypłata dodatku dopełniającego
Dodatek dopełniający ZUS wypłaca razem z rentą socjalną w terminach płatności tej renty. Pierwsze wypłaty dodatku rozpoczęły się w maju 2025 r. Osoby, które otrzymają go automatycznie (czyli bez składania wniosku), otrzymają wyrównanie od 1 stycznia 2025 r.
Natomiast osoby, które otrzymały orzeczenie o niezdolności do samodzielnej egzystencji po 1 stycznia br., otrzymają dodatek dopełniający od miesiąca, w którym spełnią warunki (najwcześniej od miesiąca, w którym złożą wniosek).
Co ze świadczeniem uzupełniającym dla osób uprawnionych do renty socjalnej i dodatku dopełniającego?
Prawo do świadczenia uzupełniającego jest uzależnione od łącznej kwoty przysługujących świadczeń finansowanych ze środków publicznych. Łączna kwota wypłacanych świadczeń w danym miesiącu nie może przekraczać:
- od 1 stycznia do 28 lutego 2025 r. - 2419,33 zł,
- od 1 marca 2025 r. - 2552,39 zł.
Oznacza to, że osoby uprawnione do renty socjalnej i świadczenia uzupełniającego dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji stracą od miesiąca, w którym zostanie przyznany im dodatek dopełniający w kwocie przekraczającej odpowiednio 2419,33 zł lub 2552,39 zł, prawo do świadczenia uzupełniającego.
Wypłata renty socjalnej pobieranej łącznie z rentą rodzinną
Od 1 stycznia 2025 r. dla osób uprawnionych do renty rodzinnej i renty socjalnej został podniesiony limit dla wypłaty łącznej kwoty renty rodzinnej i socjalnej z 200 proc. kwoty najniższej renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy do 300 proc. Od 1 marca 2025 r. jest to kwota 5636,73 zł (1878,91 zł x 3).
W przypadku przekroczenia tej kwoty ZUS obniży wysokość renty socjalnej w taki sposób, aby:
- łączna kwota obu świadczeń nie przekraczała 300 proc. kwoty najniższej renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy oraz
- kwota obniżonej renty socjalnej nie była niższa niż 10 proc. kwoty najniższej renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy.
Kwotę renty socjalnej ZUS podwyższył z urzędu w taki sposób, aby łącznie z kwotą renty rodzinnej nie przekroczyła 300 proc. najniższej renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy.
Osoby, którym renta socjalna nie przysługiwała ze względu na to, że renta rodzinna przekraczała 200 proc. kwoty najniższej renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy, mogą złożyć wniosek o ustalenie prawa do renty socjalnej.
Kontakt z ZUS
Szczegółowe informacje dostępne są na stronie internetowej www.zus.pl oraz:
- w Centrum Kontaktu Klientów ZUS: tel. 22 560 16 00
e-mail: cot@zus.pl
- we wszystkich placówkach ZUS
podczas e-wizyty w ZUS.
Artykuł pochodzi z numeru 2/2025 magazynu "Integracja"

***

Ministerstwo chce stworzyć model zatrudnienia wspomaganego

E-informator portalu www.niepelnosprawni.pl 7 czerwca 2025 r.

Czytamy:
"W maju Pełnomocnik Rządu ds. Osób Niepełnosprawnych Łukasz Krasoń zapowiedział wejście w życie projektu dotyczącego mechanizmu zatrudnienia wspomaganego.
O szczegóły tego projektu zapytaliśmy Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej.
Jak informuje nas biuro prasowe resortu pracy, projekt "Zatrudnienie wspomagane - efektywne wsparcie aktywizacji zawodowej osób niepełnosprawnych" to innowacyjna inicjatywa, która może zrewolucjonizować sposób, w jaki osoby z niepełnosprawnościami - zwłaszcza te napotykające największe bariery - wchodzą na rynek pracy i utrzymują zatrudnienie.

Inicjatywa Pełnomocnika
Projekt jest realizowany z inicjatywy Łukasza Krasonia i współfinansowany ze środków unijnych w ramach Funduszy Europejskich dla Rozwoju Społecznego (FERS).
Ma on na celu opracowanie i przetestowanie nowego, kompleksowego modelu zatrudnienia wspomaganego - instrumentu, który dotąd nie funkcjonował w polskim systemie prawnym, a który odpowiada na realne potrzeby osób w najtrudniejszej sytuacji na rynku pracy.

Cel - utrzymanie pracy
Jak czytamy w odpowiedzi Ministerstwa, zatrudnienie wspomagane to usługa aktywizacyjna, w ramach której osoby z niepełnosprawnościami otrzymują indywidualne, dostosowane do swoich potrzeb wsparcie - m.in. doradcy zawodowego, psychologa, trenera pracy i pośrednika zatrudnienia. Celem jest nie tylko znalezienie pracy na otwartym rynku, ale również trwałe jej utrzymanie. To kompleksowe i spersonalizowane podejście, które uwzględnia różne etapy procesu zatrudnienia i poziom samodzielności uczestników.

Dla najbardziej wykluczonych
Projekt "Zatrudnienie wspomagane" skierowany jest do osób z niepełnosprawnościami, które są nieaktywne zawodowo i znajdują się w szczególnie trudnej sytuacji. Jest on odpowiedzią na postulaty środowiska osób z niepełnosprawnościami oraz organizacji pozarządowych, które od lat wskazują na potrzebę wprowadzenia tego typu rozwiązania.
Będzie on realizowany w dwóch etapach - najpierw opracowanie modelu, a następnie jego pilotażowe wdrożenie. Po zakończeniu testów - z uwzględnieniem wniosków i rekomendacji - planowane jest przygotowanie zmian legislacyjnych i wdrożenie zatrudnienia wspomaganego jako stałego instrumentu wsparcia w systemie aktywizacji zawodowej. Zakończenie projektu planowane jest na 2029 rok.
Według zapowiedzi wiceministra Krasonia projekt "Zatrudnienie wspomagane" ma w ciągu kilku lat dać pracę kilkunastu tysiącom osób z niepełnosprawnościami - przede wszystkim z niepełnosprawnością intelektualną".

***

Bubel prawny zamiast ułatwień w orzekaniu o niepełnosprawności

Grzegorz Rodziewicz, oprac.: GR
11 czerwca 2025 r.

Czytamy:
"Osoby, u których stwierdzono nieuleczalną chorobę, miały się rzadziej niż do tej pory zgłaszać w celu potwierdzenia dysfunkcji zdrowotnej. Nowe przepisy mogą jednak przynieść rezultat odwrotny od zamierzonego - czytamy w Dzienniku Gazecie Prawnej.
Jeśli dziecko ma rzadką chorobę genetyczną lub zespół Downa, otrzyma orzeczenie o niepełnosprawności do ukończenia 16 lat. Po osiągnięciu tego wieku orzeczenie o jej stopniu będzie wydawane na okres nie krótszy niż siedem lat. Taki efekt ma przynieść wchodzące w życie rozporządzenie ministra rodziny, pracy i polityki społecznej z 26 maja 2025 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie orzekania o niepełnosprawności i jej stopniu (Dz.U. poz. 682). Zdaniem ekspertów w przypadku osób powyżej 16. roku życia nowe rozwiązania nie są wcale korzystniejsze w porównaniu z obowiązującymi do tej pory przepisami.
Zgodnie z obecnym brzmieniem par. 3 ust. 6 rozporządzenia ministra gospodarki, pracy i polityki społecznej z 15 lipca 2003 r. o orzekaniu o niepełnosprawności i jej stopniu (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 857 ze zm.) dysfunkcję zdrowotną u dziecka ustala się na czas określony, ale nie dłużej niż do momentu, gdy ukończy ono 16 lat. Po osiągnięciu tego wieku orzekany jest bowiem stopień niepełnosprawności - na czas określony lub na stałe - jak stanowi par. 3 ust. 5 rozporządzenia.
Problem w tym, że w ostatnich latach powszechną praktyką postępowania przez powiatowe zespoły było wydawanie orzeczeń na krótki czas (zwykle dwóch lub trzech lat) dla osób z chorobami genetycznymi, nieuleczalnymi i nierokującymi poprawy w zakresie stanu zdrowia, a wręcz przeciwnie, skutkującymi jego pogarszaniem z wiekiem. W konsekwencji musiały one co kilka lat poddawać się uciążliwej i zajmującej czas procedurze uzyskiwania kolejnego orzeczenia, kompletowania dokumentacji medycznej i stawiania przed składem orzekającym.
Aby osoby niepełnosprawne i ich rodziny nie były do tego zmuszane, nowe przepisy zakładają zmianę par. 3 ust. 6 rozporządzenia z 15 lipca 2003 r. w taki sposób, że orzeczenie o niepełnosprawności co do zasady (niezależnie od jej przyczyny) ma być wydawane na trzy lata. Jeśli natomiast u dziecka stwierdzono zespół Downa lub jedną z 208 rzadkich chorób genetycznych o jednorodnym i niezmiennym przebiegu (ich listę zawiera dodawany do rozporządzenia załącznik), to orzeczenie będzie wydawane na maksymalny okres, czyli do skończenia 16 lat. Z kolei dla osób, które mają 16 lat i więcej, nowy ust. 5a w par. 3 rozporządzenia przewiduje, że orzeczenie o stopniu niepełnosprawności wydaje się na czas określony, nie krótszy niż siedem lat, gdy występuje u nich zespół Downa lub któraś z rzadkich chorób genetycznych z załącznika.
Okazuje się jednak, że zmiana przepisów, która w założeniach miała ułatwiać życie osobom niepełnosprawnym i ich rodzinom, dla tych powyżej 16. roku życia może przynieść odwrotny skutek".
Więcej w Dzienniku Gazecie Prawnej z 10 czerwca 2025 r.
autor: Michalina Topolewska, oprac.: GR

***

Nie każcie nas za aktywność! Likwidacja pułapki rentowej

E-informator portalu. www.niepelnosprawni.pl 7 czerwca 2025 r.

Czytamy fragmenty publikacji:
"Głównym celem posiedzenia podkomisji stałej ds. osób z niepełnosprawnościami i włączenia społecznego było wysłuchanie zdania przedstawicieli Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej oraz Ministerstwa Finansów dotyczącego likwidacji pułapki rentowej.
Bez Ministerstwa Finansów
Z zaproszenia nie skorzystało Ministerstwo Finansów: na posiedzeniu nie pojawił się żaden przedstawiciel. Z Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej stawił się Sebastian Kamiński, zastępca dyrektora w departamencie ubezpieczeń społecznych.
- Przyjęte teraz rozwiązanie ma pewne ograniczenia, wynikające z tego, że osiągany przychód może powodować zawieszenie wypłaty świadczenia lub zmniejszenie tego świadczenia. Ale trzeba podkreślić, że obecnie przyjęte limity nie są niskie, jest to ponad 11 651 zł - twierdził. - Ministerstwo analizuje rozwiązania związane z likwidacją progów, ale trzeba wziąć pod uwagę różne aspekty. Zniesienie limitów będzie powodowało pewne skutki finansowe, z którymi musimy się liczyć.
- Trzeba podkreślić, że jest to zmiana systemowa. Ministerstwo widzi ten problem i go analizuje. Chce do tego podejść w sposób kompleksowy: dokonać analiz ekonomicznych, prawnych oraz społecznych. Dopiero po przeprowadzeniu tych analiz oraz uzyskaniu pozytywnego stanowiska Ministerstwa Finansów będzie możliwość przedstawienia propozycji zmian legislacyjnych w tym zakresie - podsumował Sebastian Kamiński".
- Następny fragment:
"Przez omawianą dzisiaj pułapkę rentową wyłączamy bardzo znaczącą ilość osób, które byłyby gotowe do tego, by aktywnie działać zawodowo. Tymczasem są one zniechęcane przez ograniczenia nakładane przez państwo - mówiła Aleksandra Borecka z Pracodawców RP.
Podczas posiedzenia poruszono kilka bardzo istotnych zagadnień związanych z pułapką rentową:
1. Pułapka rentowa oznacza dla wielu osób z niepełnosprawnościami barierę nie do przebicia. Nie opłaca im się pracować, ponieważ jeśli z powodu przekroczenia limitu stracą świadczenie, ich sytuacja materialna ulegnie pogorszeniu. Niektóre osoby z niepełnosprawnością specjalnie proszą pracodawców o to, by otrzymywać pensję niższą niż 70 proc. średniej krajowej, aby nie przekroczyć kryterium dochodowego.
2. Z tego powodu wiele osób z niepełnosprawnościami, które posiada duże kompetencje decyduje się nie przyjmować awansów, gdyż wyższa płaca oznaczałaby dla nich utratę świadczenia. Oznacza to również, że wiele osób z niepełnosprawnościami nawet nie próbuje starać się o awans. Jest to bardzo demotywujące".
Następny fragment:
"3. Pułapka rentowa budzi również lęk o utratę stałego źródła dochodu również u osób, które prawdopodobnie nie przekroczyłyby progu dochodowego. Jest to kwestia bariery psychologicznej - osoby z niepełnosprawnością boją się podejmować jakąkolwiek aktywność zawodową ze strachu przed utratą świadczenia.
4. Znaczenie mają tutaj również rodzice, którzy często nie chcą, by ich dzieci, które mają niepełnosprawność, podejmowały aktywność zawodową. Wolą wygodne i stałe źródło dochodu ze świadczenia, niż rozwój zawodowy dla swojego dziecka związany z ryzykiem utraty świadczeń".
Cała publikacja pod adresem wskazanym na wstępie.

***

Unikalne ubezpieczenie na życie dla osób z niepełnosprawnościami - czy to możliwe?

E-informator portalu www.niepelnosprawni.pl 7 czerwca 2025 r.

Czytamy fragmenty informacji:
"Dla wielu osób z niepełnosprawnościami i orzeczoną niezdolnością do pracy znalezienie odpowiedniego ubezpieczenia na życie bywało wyzwaniem. Dotychczasowe produkty ubezpieczeniowe często nie uwzględniały specyficznych potrzeb tej grupy, a bariery formalne lub wysokie koszty mogły odstraszać. Jednak pojawienie się nowego ubezpieczenia na życie dedykowanego osobom z niepełnosprawnościami, które udostępnia GSU Stowarzyszenie Ubezpieczonych, zmienia reguły gry".
Następny fragment:
"Unikalność nowego programu ubezpieczeniowego
To nowe grupowe ubezpieczenie na życie zostało stworzone z myślą o zapewnieniu bezpieczeństwa finansowego osobom, które zmagają się z wyzwaniami zdrowotnymi lub zawodowymi wynikającymi z niepełnosprawności. Kluczowym wyróżnikiem jest uproszczony proces przystąpienia do ubezpieczenia, bez ankiety medycznej, pozbawiony skomplikowanych procedur, które często zniechęcały osoby z tej grupy do ubiegania się o polisy. Co więcej, zakres ochrony został dostosowany do realnych potrzeb, oferując m.in. wsparcie finansowe w przypadku nieszczęśliwych wypadków, uszczerbku na zdrowiu, urodzenia dziecka czy pomoc dla rodziny w razie niespodziewanej straty bliskiej osoby.

Zalety ubezpieczenia dla osób z orzeczeniami
1. Dostępność dla szerokiego grona odbiorców - Ubezpieczenie jest skierowane zarówno do osób z orzeczoną niezdolnością do pracy, jak i do tych, które posiadają różne stopnie niepełnosprawności. Obejmuje osoby, które do tej pory były wykluczane z klasycznych programów.
2. Korzystny zakres ochrony - Program "Grupa z Orzeczeniami 3" zawiera kluczowe świadczenia oraz dodatkowy pakiet usług assistance takich jak telekonsultacje medyczne, naprawa sprzętu domowego, telekonsultacje prawne. Można wybrać podstawowe ubezpieczenie lub rozszerzyć je o dodatkowe opcje.
3. Wsparcie dla rodziny - W razie niespodziewanej śmierci ubezpieczonego rodzina otrzymuje środki, które mogą być przeznaczone na pokrycie kosztów pogrzebu lub zabezpieczenie finansowe w trudnym okresie.
4. Stabilność i niezależność finansowa - Osoby z niepełnosprawnościami często obawiają się o stabilność finansową. Nowa oferta zapewnia im poczucie bezpieczeństwa i realne wsparcie w trudnych sytuacjach".
Ostatni fragment:
"Jednym z warunków przystąpienia do przedstawionego programu ubezpieczeniowego jest uzyskanie członkostwa w GSU Stowarzyszeniu Ubezpieczonych. Więcej informacji o członkostwie i sposobach przystępowania do GSU Stowarzyszenia Ubezpieczonych można otrzymać pod numerem infolinii 801 401 999, jak również w biurach podmiotów obsługujących Członków Stowarzyszenia. Dane adresowe tych spółek można pozyskać pod podanym numerem infolinii oraz na stronie Internetowej gsu.pl
Cała publikacja w E-informatorze portalu www.niepelnosprawni.pl

***

Czy ZUS może zakwestionować sposób zastosowania kryterium socjalnego przy wypłacie świadczeń z ZFŚS

Grzegorz Rodziewicz, oprac.: GR
10 czerwca 2025

Czytamy:
"Zgodnie z regulaminem zakładowego funduszu świadczeń socjalnych, z funduszu wypłacane są m.in. zapomogi. W tym celu pracownicy składają oświadczenia dotyczące wysokości dochodów na członka rodziny. ZUS zakwestionował sposób, w jaki badaliśmy kryterium socjalne, i zażądał odprowadzenia składek od wypłaconych zapomóg. Czy ZUS ma do tego prawo? - pyta czytelnik Dziennika Gazety Prawnej.
Nie - odpowiada ekspertka współpracująca z DGP. ZUS nie jest uprawniony do kwestionowania prawidłowości badania kryterium socjalnego przez pracodawcę. Podstawą wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe jest przychód, rozumiany zgodnie z przepisami o podatku dochodowym od osób fizycznych. Przychód ten uzyskują pracownicy w związku z zatrudnieniem na podstawie stosunku pracy.
Z podstawy wymiaru wyłącza się:
- wynagrodzenie za czas niezdolności do pracy spowodowanej chorobą lub izolacją z powodu choroby zakaźnej oraz zasiłki
- przychody określone w par. 2 rozporządzenia ministra pracy i polityki socjalnej z 18 grudnia 1998 r.
Zgodnie z par. 2 ust. 1 pkt 19 rozporządzenia, podstawy wymiaru składek nie stanowią świadczenia finansowane ze środków przeznaczonych na cele socjalne w ramach zakładowego funduszu świadczeń socjalnych. Szczególne znaczenie ma więc art. 8 ustawy o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych. Zgodnie z nim przyznawanie ulgowych usług i świadczeń oraz wysokość dopłat z Funduszu uzależnia się od sytuacji życiowej, rodzinnej i materialnej osoby uprawnionej do korzystania z funduszu. Zasady i warunki korzystania z usług i świadczeń finansowanych z ZFŚS oraz zasady przeznaczania środków funduszu na poszczególne cele i rodzaje działalności socjalnej określa pracodawca w regulaminie ustalanym zgodnie z przepisami o związkach zawodowych. Pracodawca, u którego nie działa zakładowa organizacja związkowa, uzgadnia regulamin z pracownikiem wybranym przez załogę do reprezentowania jej interesów.
Kluczowe znaczenie ma to, czy regulamin ZFŚS przewiduje możliwość finansowania danego świadczenia oraz czy środki na ten cel rzeczywiście zostały wypłacone z funduszu. ZUS nie ma uprawnień do ingerowania w zasady przyznawania świadczeń socjalnych - nie może ustalać, czy prawidłowo oceniono sytuację materialną, rodzinną i osobistą poszczególnych pracowników.
W opisanym przypadku płatnik powinien wnieść odwołanie do sądu, wskazując, że prawidłowo zastosował wyłączenie ze składek na podstawie par. 2 ust. 1 pkt 19 rozporządzenia".
Więcej w Dzienniku Gazecie Prawnej z 5 czerwca 2025 r.
autor: Anna Kwiatkowska, oprac.: GR

***

PRAWO I ORZECZNICTWO

E-informator portalu www.niepelnosprawni.pl 2025-06-06

Czytamy:
"Zmiany w przepisach o orzekaniu niepełnosprawności. Dłuższy okres ważności zaświadczeń lekarskich i nowe wzory mLegitymacji
W Dzienniku Ustaw opublikowano rozporządzenie zmieniające rozporządzenie w sprawie orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności. Wprowadza ono m.in. dłuższy okres ważności zaświadczeń lekarskich i nowe wzory mLegitymacji dokumentującej niepełnosprawność.
Zaświadczenia lekarskie
Dotychczas osoba ubiegająca się o orzeczenie o niepełnosprawności miała 30 dni na złożenie wniosku od momentu otrzymania zaświadczenia lekarskiego o swoim stanie zdrowia. Zmiany wprowadzone przez rozporządzenie m.in. okresu ważności zaświadczeń lekarskich zawierających opis stanu zdrowia, które należy dołączyć wraz z dokumentacją medyczną do wniosku o wydanie orzeczenia o stopniu niepełnosprawności.
mLegitymacja osoby niepełnosprawnej
Rozporządzenie dokładnie określa także wzór mLegitymacji osoby niepełnosprawnej. mLegitymacja ma zawierać m.in. czarno-białą fotografię odzwierciedlającą wizerunek osoby w chwili składania wniosku, imię i nazwisko, numer PESEL oraz termin ważności legitymacji.
Rozporządzenie wchodzi w życie 18 czerwca z wyjątkiem przepisów dotyczących mLegitymacji. Te będą obowiązywać z dniem określonym w komunikacie Ministra Cyfryzacji.
oprac. Dominika Filipowicz
Źródło:
https://samorzad.pap.pl/kategoria/prawo/kolejne-zmiany-w-przepisach-o-orzekaniu-niepelnosprawnosci-jest-nowe-rozporzadzenie
7 czerwca

***

Łatwiej o zasiłek po utracie świadczenia pielęgnacyjnego

Grzegorz Rodziewicz, oprac.: GR
10 czerwca 2025 r.

Czytamy:
"Niezależnie od tego, z jakiego powodu opiekun osoby niepełnosprawnej przestał pobierać świadczenie pielęgnacyjne, okres, w którym je otrzymywał, jest wliczany do tego, który jest wykazywany przy ubieganiu się o zasiłek dla bezrobotnych - donosi Dziennik Gazeta Prawna.
Tak wynika z przepisów obowiązującej od tego miesiąca ustawy z 20 marca 2025 r. o rynku pracy i służbach zatrudnienia (t.j. Dz.U. poz. 620). Co do zasady jest tak, że prawo do zasiłku przysługuje osobie bezrobotnej, jeśli w okresie 18 miesięcy od zarejestrowania przez co najmniej 365 dni była zatrudniona, świadczyła usługi lub wykonywała określoną przepisami pracę. Dodatkowo zalicza się do niego również czas innej wymienionej w ustawie aktywności zawodowej oraz pobierania wybranych świadczeń. Jednym z nich jest świadczenie pielęgnacyjne i właśnie w odniesieniu do niego nastąpiła zmiana w porównaniu z ustawą z 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (t.j. Dz.U. z 2025 r. poz. 214), która została zastąpiona przez nową ustawę.
Zgodnie ze starymi przepisami okres otrzymywania świadczenia pielęgnacyjnego był uwzględniany przy ustalaniu prawa do zasiłku tylko w dwóch przypadkach. Jednym z nich była utrata tej pomocy finansowej, ponieważ zmarła osoba niepełnosprawna, nad którą była sprawowana opieka. Drugim zaś była sytuacja, gdy niepełnosprawny członek rodziny ma przyznane świadczenie wspierające".
Więcej w Dzienniku Gazecie Prawnej z 5 czerwca 2025 r.
autor: Michalina Topolewska, oprac.: GR

***

Konsultacje u psychologa bez ulgi rehabilitacyjnej

Grzegorz Rodziewicz, oprac.: GR
24 czerwca 2025 r.

Czytamy fragmenty informacji:
"Opiekun osoby niepełnosprawnej nie odliczy w zeznaniu rocznym kosztów wizyty u psychologa, nawet jeżeli pozwala ona na wybór odpowiedniej terapii dla podopiecznego - czytamy w Dzienniku Gazecie Prawnej".
Następny fragment:
Czytelniczka "Uważała, że w ramach ulgi rehabilitacyjnej może odliczyć wszystkie poniesione wydatki, bo wszystkie - jak tłumaczyła - miały na celu poprawę stanu zdrowia
córki i wspieranie funkcjonowania jej w życiu codziennym.
Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej zgodził się z nią tylko w części (interpretacja indywidualna z 4 czerwca 2025 r., sygn. 0115-KDIT3.4011.378.2025.2.MJ). Przyznał, że wydatki poniesione na terapię mającą na celu leczenie zaburzeń niepełnosprawnej córki mogą być odliczone w ramach ulgi rehabilitacyjnej. Co innego natomiast konsultacje psychologiczne - tych nie można uznać za zabieg rehabilitacyjny ani leczniczo-rehabilitacyjny. Dlatego wydatków poniesionych na konsultacje nie można odliczyć w ramach ulgi rehabilitacyjnej - stwierdził dyrektor KIS".
Więcej w Dzienniku Gazecie Prawnej z 23 czerwca 2025 r.
autor: Mariusz Szulc, oprac.: GR

***

PFRON już nie wysyła pism o zerowanie zaświadczeń

Grzegorz Rodziewicz, oprac.: GR
16 czerwca 2025 r.

Czytamy:
"Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych przestał zwracać się do organów o skorygowanie treści wydanych pracodawcom zaświadczeń o pomocy de minimis dla wydatków z zakładowego funduszu rehabilitacji osób niepełnosprawnych, zanim nastąpi rozstrzygnięcie, że doszło do ich nieprawidłowego wykorzystania - donosi Dziennik Gazeta Prawna.
Tak wynika z odpowiedzi przekazanej przez fundusz dla Polskiej Organizacji Osób Niepełnosprawnych. Niektórzy pracodawcy zgłaszali bowiem do organizacji kontrowersyjną praktykę postępowania ze strony PFRON w sytuacji, gdy został u nich przeprowadzony audyt wydatkowania środków ZFRON. Po jego zakończeniu krajowa administracja skarbowa sporządza z niego sprawozdanie i wysyła je nie tylko do pracodawcy, ale również do PFRON. Jeśli fiskus stwierdzi w nim jakieś nieprawidłowości, to fundusz może na tej podstawie wszcząć postępowanie i domagać się zwrotu źle wykorzystanej kwoty pieniędzy na rachunek ZFRON oraz wpłaty w wysokości jej 30 proc. na konto PFRON.
Tyle że, zanim jeszcze PFRON rozpoczynał postępowanie albo zanim je rozstrzygnął, to wysyłał pisma do organów wydających zaświadczenia o pomocy de minimis dla zakwestionowanych w audycie wydatków ZFRON (np. urzędów skarbowych czy urzędów gmin). Zwracał się do nich o zrobienie korekty polegającej na unieważnieniu wcześniejszego zaświadczenia oraz wydaniu nowego, ale na kwotę 0 zł. To zaś oznaczało, że wydatek nie był prawidłowy i skutkowało zastosowaniem wspomnianych sankcji wobec pracodawcy.
Zdaniem POPON, fundusz działał bez podstawy prawnej w takich przypadkach i wystąpił o interpretację przepisów w tym zakresie do biura pełnomocnika rządu ds. osób niepełnosprawnych. Otrzymał wtedy stanowisko, wskazujące, że zwracanie się przez PFRON do organów udzielających pomocy de minimis o zerowanie zaświadczenia przed zakończeniem postępowania jest przedwczesne i może ograniczać prawa strony w tym postępowaniu. Okazuje się jednak, że nie wpłynęło to na zmianę podejścia funduszu, dlatego POPON wysłał do niego pytanie, czy zamierza to zrobić, biorąc pod uwagę stanowisko BON.
PFRON poinformował w nim, że zgodnie z wykładnią przepisów wyrażoną przez biuro anulowanie zaświadczenia powinno mieć miejsce po ostatecznym ustaleniu wszelkich okoliczności w sprawie. Jest to tym bardziej istotne, że od decyzji organu pierwszej instancji służy odwołanie do organu drugiej instancji, który może ocenić sprawę odmiennie. W związku z tym PFRON deklaruje, że w prowadzonych postępowaniach będzie się stosował do tego stanowiska".
Więcej w Dzienniku Gazecie Prawnej z 16 czerwca 2025 r.
autor: Michalina Topolewska, oprac.: GR

***

PFRON zmienia stanowisko w sprawie przepisów o przedawnieniu po audycie

Grzegorz Rodziewicz, oprac.: GR
10 czerwca 2025 r.

Czytamy:
"Pracodawca nie musi się już obawiać, że pomimo upłynięcia sześciu miesięcy od zakończenia audytu badającego prawidłowość wydatkowania pieniędzy zakładowego funduszu rehabilitacji osób niepełnosprawnych Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych będzie wszczynał wobec niego postępowanie. Organ zaczął bowiem uznawać, że w takich przypadkach dochodzi do przedawnienia - donosi Dziennik Gazeta Prawna.
Tak wynika z odpowiedzi, jaką fundusz przekazał Polskiej Organizacji Pracodawców Osób Niepełnosprawnych. Jest ona związana z problemem, z którym od dłuższego czasu borykały się firmy, a mianowicie nieprawidłową w ich ocenie wykładnią przepisów dotyczących ZFRON, jaką stosował PFRON. Zgodnie z art. 33 ust. 6 ustawy z 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 44 ze zm.) oceną tego, czy pracodawca właściwie gospodaruje środkami ZFRON, zajmuje się właściwy dyrektor izby administracji skarbowej na podstawie przepisów ustawy o krajowej administracji skarbowej. Co istotne, od 2019 r. takie sprawdzenie nie ma formy kontroli, ale audytu, z którego po jego zakończeniu sporządzane jest sprawozdanie. Trafia ono potem nie tylko do pracodawcy, ale również do PFRON, który, jeśli w audycie stwierdzone zostały nieprawidłowości, wszczyna w tej sprawie postępowanie. Konsekwencje dla pracodawcy są zaś takie, że musi zwrócić źle wydane pieniądze ZFRON na jego konto i dodatkowo dokonać wpłaty 30 proc. tej kwoty do PFRON.
Jednocześnie art. 49 ust. 1 ustawy o rehabilitacji stanowi, że do wspomnianej wpłaty mają zastosowanie przepisy ustawy z 29 sierpnia 1997 r. - ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2025 r. poz. 111 ze zm.), a określone w niej uprawnienia organu podatkowego przysługują prezesowi PFRON. Jedną z takich regulacji jest art. 165b par. 1, który zakłada, że organ podatkowy wszczyna postępowanie w sprawie, która była przedmiotem kontroli podatkowej, nie później niż w terminie sześciu miesięcy od jej zakończenia. Gdy zostanie więc on przekroczony, dochodzi do przedawnienia. Jednak jeszcze do niedawna PFRON uznawał, że ten przepis go nie obowiązuje, bo u pracodawcy miał miejsce audyt, a nie kontrola. W efekcie pracodawcy otrzymywali pisma o wszczęciu postępowania, nawet gdy upłynęło pół roku od jego zakończenia.
W sprawie nieprawidłowego interpretowania przepisów przez fundusz, POPON interweniował w ubiegłym roku w Biurze Pełnomocnika Rządu ds. Osób Niepełnosprawnych.
Organizacja uzyskała wtedy jego stanowisko wskazujące na konieczność stosowania do postępowań art. 165b par. 1 ordynacji podatkowej, także wtedy, gdy był prowadzony audyt ZFRON. Jednak mimo to PFRON dalej wszczynał postępowanie po upływie sześciu miesięcy od zakończenia audytu. Dlatego POPON zwrócił się teraz bezpośrednio do funduszu z pytaniem, czym jest to spowodowane, biorąc pod uwagę, że jest to sprzeczne ze stanowiskiem BON.
Okazuje się, że PFRON postanowił zmienić swoje podejście i obecnie uwzględnia wykładnię przepisów przedstawioną przez BON oraz orzecznictwo sądów w tej kwestii, które również uznaje zasadność stosowania przepisów o przedawnieniu w stosunku do audytu ZFRON. Co więcej, ma to miejsce również w przypadku toczących się już postępowań i jeśli były wszczęte po upływie sześciu miesięcy, fundusz je umarza".
Więcej w Dzienniku Gazecie Prawnej z 5 czerwca 2025 r.
autor: Michalina Topolewska, oprac.: GR

***

Fundusze UE wspierają łamanie praw podstawowych marginalizowanych grup w Polsce, ujawnia nowy raport

E-informator portalu www.niepelnosprawni.pl 2025-05-30

Czytamy:
"Nowy raport opublikowany dziś w Polsce ujawnia, w jaki sposób fundusze Unii Europejskiej są wykorzystywane w sposób naruszający podstawowe prawa marginalizowanych społeczności, w tym osób romskich, osób z niepełnosprawnościami oraz osób z doświadczeniem migracyjnym.
Raport przygotowany przez Instytut Niezależnego Życia wskazuje na poważne braki w zarządzaniu i monitorowaniu funduszy unijnych, które pomimo obowiązujących przepisów prawa, wspierają praktyki naruszające prawa człowieka.
"Obecnie spotykamy się z naganną praktyką - nakazem stosowania Karty Praw Podstawowych przez beneficjentów projektów, co jest bardzo nieskuteczną formułą. (...) Tak naprawdę nie wiadomo, co to dokładnie oznacza dla beneficjenta. Co konkretnie powinien wdrożyć, aby spełnić ten obowiązek?" D Przedstawiciel organizacji pozarządowej
Pieniądze szły na DPS-y
Z badań wynika, że fundusze unijne wspierały czasem szkodliwe projekty, na które wydano około 16 milionów euro. Główne problemy to brak odpowiedniego stosowania zasad zawartych w Karcie Praw Podstawowych oraz Konwencji o prawach osób z niepełnosprawnościami. Wynika to z braku wiedzy, nadmiernego rozdrobnienia projektów, braku elastyczności oraz braku jasnych wytycznych. Organizacjom praw człowieka, szczególnie tym prowadzonym przez mniejszości, brakuje zasobów, by aplikować o fundusze UE. Wiele projektów nie respektuje Karty Praw Podstawowych i nie uwzględnia osób o złożonej tożsamości. Dodatkowo, sytuację pogarsza negatywny dyskurs publiczny wokół praw człowieka, szczególnie w kontekście polityki migracyjnej.
Analiza badań ilościowych wykazała, że największym problemem jest finansowanie przez UE instytucjonalizacji. W projektach finansowanych przez Unię przeprowadzono pozorną deinstytucjonalizację, która faktycznie wzmacniała instytucje (np. poprzez remonty lub powierzchowny podział na mniejsze jednostki). Choć w ramach wywiadów, ankiet i konsultacji nie zidentyfikowano konkretnych przykładów, to skarga złożona do Komisji Europejskiej przez ENIL i Validity Foundation wskazała osiem takich projektów. Przykłady działań:
· Innowacyjny dom pomocy społecznej dla osób z zaburzeniami psychicznymi w ramach transformacji wsparcia psychiatrycznego z instytucjonalnego na środowiskowe (RPLD.07.03.00-10-0031/16)
· Rozbudowa i przebudowa Domu Pomocy Społecznej dla Dorosłych przy ul. Stawowej 21/25 w Drzewicy (RPLD.07.03.00-10-0018/16)
· Budowa domu pomocy społecznej - Dom Seniora Kolumna (RPLD.07.03.00-10-0001/16).
Wszystkie analizowane projekty dotyczą instytucji, które nie mogą być łatwo lub szybko dostosowane do wymagań życia niezależnego i realizacji praw podstawowych.
Instytut Niezależnego Życia wzywa władze krajowe i unijne do podjęcia natychmiastowych działań, które zagwarantują, że fundusze unijne będą wspierać włączenie społeczne i równość praw, zamiast utrwalać dyskryminację.
Pełny raport krajowy dla Polski dostępny jest na stronie projektu oraz na stronie Instytutu Niezależnego Życia.
O problemach związanych z wydatkowaniem funduszy unijntch mówiła nam w wywiadzie Maureen Piggot z European Disability Forum.

Polskie Forum Osób z Niepełnosprawnościami
Źródło: Informacja prasowa

***

Atlas świadczeń polskich

E-informator portalu www.niepelnosprawni.pl 2025-05-28

Czytamy:
"Dodatki, świadczenia, zasiłki - choć kwoty świadczeń przysługujących osobom z niepełnosprawnością w Polsce zazwyczaj nie są szczególnie wysokie, ich różnorodność może przyprawić o zawrót głowy i prowadzić do licznych pomyłek. Dlatego przygotowaliśmy zestawienie różnych świadczeń przysługujących osobom z niepełnosprawnością oraz ich opiekunom w formie atlasu.
Poniższy atlas zawiera najbardziej ogólne i ogólnikowe informacje na temat wybranych świadczeń - z doświadczenia choćby pracowników Centrów Integracja i współpracujących z nimi prawników, wiadomo, że w wypadku każdego przepisu i prawa jest wiele wyjątków, czasem zaskakujących nawet dla ich autorów. Poniższy atlas jest raczej zbiorem podstawowych informacji niż poradnikiem i służy raczej porządkowaniu wiedzy i unikaniu pomyłek. Dlatego bardziej szczegółowych informacji warto szukać w innych poradnikach dostępnych na naszym portalu i na stronach ZUS i Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej.
Atlas będzie też na bieżąco modyfikowany i uzupełniany. Mamy nadzieję, że będzie on przydatny i będzie służył jako źródło rzetelnej wiedzy.
Renta Socjalna
Wysokość: 1 878,91 zł brutto.
Wysokość świadczenia jest stała i stanowi wysokość najniższej emerytury i renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy.
Komu przysługuje: renta socjalna przysługuje osobie pełnoletniej całkowicie niezdolnej do pracy z powodu naruszenia sprawności organizmu, które powstało:
1) przed ukończeniem 18. roku życia
2) w trakcie nauki w szkole lub w szkole wyższej - przed ukończeniem 25. roku życia
3) w trakcie kształcenia w szkole doktorskiej, studiów doktoranckich lub aspirantury naukowej.
Waloryzacja: co roku o wskaźnik rocznej waloryzacji - obecnie jest to 105,5 proc.
Możliwość łączenia z innymi świadczeniami: Osoby ubiegające się o rentę socjalną i jednocześnie uprawnione do renty rodzinnej, której wysokość nie przekracza 300 proc. kwoty najniższej renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy, mogą pobierać oba świadczenia.
Osoby otrzymujące rentę socjalną i posiadające orzeczenie o niezdolności do samodzielnej egzystencji mogą otrzymać także dodatek dopełniający.
Art. 7. 1. Renta socjalna nie przysługuje osobie uprawnionej do emerytury, uposażenia w stanie spoczynku, renty z tytułu niezdolności do pracy, renty inwalidzkiej lub pobierającej świadczenie o charakterze rentowym z instytucji zagranicznych, renty strukturalnej, a także osobie uprawnionej do zasiłku przedemerytalnego, świadczenia przedemerytalnego lub nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego.
2. Renta socjalna nie przysługuje osobie będącej właścicielem lub posiadaczem (samoistnym lub zależnym) nieruchomości rolnej w rozumieniu Kodeksu cywilnego o powierzchni użytków rolnych przekraczającej 5 ha przeliczeniowych. Osobie będącej współwłaścicielem nieruchomości rolnej nie przysługuje renta socjalna, jeśli udział tej osoby przekracza 5 ha przeliczeniowych.
Wpływ na kryteria dochodowe obowiązujące w pomocy społecznej: tak
Świadczenie, a praca:
- przekroczenie kwoty równej 70 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia powoduje zmniejszenie wysokości renty,
- przekroczenie kwoty równej 130 proc. przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego powoduje zawieszenie prawa do renty.
Renta z tytułu niezdolności do pracy
Wysokość:
Najniższa renta z tytułu całkowitej niezdolności do pracy: 1878,91 zł brutto
Najniższa renta z tytułu częściowej niezdolności do pracy: 1409,18 zł brutto
Komu przysługuje: osoba musi uzyskać orzeczenie o co najmniej częściowej niezdolności do pracy, która wg orzeczenia musi zaistnieć w odpowiednim momencie wskazanym przez przepisy i posiadać odpowiedni okres składkowy i nieskładkowy.
Wysokość zależy od: W zależności od orzeczenia, lat składkowych i nieskładkowych oraz wysokości odprowadzanych składek.
Waloryzacja: Co roku, wskaźnik waloryzacji to średnioroczny wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych w poprzednim roku kalendarzowym zwiększony o co najmniej 20 proc. realnego wzrostu przeciętnego wynagrodzenia w poprzednim roku kalendarzowym.
Wpływ na kryteria dochodowe obowiązujące w pomocy społecznej: tak
Możliwość łączenia z innymi świadczeniami: jest możliwość łączenia z wieloma świadczeniami m.in.: zasiłkiem pielęgnacyjnym, dodatkiem pielęgnacyjnym, świadczeniem uzupełniającym (kwestia wysokości renty), świadczeniem wspierającym.
Świadczenie, a praca:
- przekroczenie kwoty równej 70 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia powoduje zmniejszenie wysokości renty:
- przekroczenie kwoty równej 130 proc. przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego powoduje zawieszenie prawa do renty.
Dodatek dopełniający
Wysokość: 2.610,72 zł brutto miesięcznie
Komu przysługuje: osobie uprawnionej do renty socjalnej, będącej całkowicie niezdolną do pracy oraz do samodzielnej egzystencji.
Wysokość: stała, choć może ulec zmniejszeniu patrz: (świadczenie a praca)
Waloryzacja: co roku o wskaźnik. Kwota dodatku dopełniającego podlega corocznie waloryzacji od dnia 1 marca. Waloryzacja polega na pomnożeniu kwoty dodatku dopełniającego przez wskaźnik waloryzacji. W wyniku przeprowadzonej waloryzacji kwota dodatku nie może ulec obniżeniu.
Wpływ na kryteria dochodowe obowiązujące w pomocy społecznej: tak
Możliwość łączenia z innymi świadczeniami: dodatek dopełniający wpływa na prawo do świadczenia uzupełniającego.
Świadczenie a praca: Prawo do renty socjalnej oraz dodatku dopełniającego ulega zawieszeniu lub świadczenia te ulegają zmniejszeniu w razie osiągania przychodu z tytułu działalności podlegającej obowiązkowi ubezpieczenia społecznego, na zasadach określonych w art. 104 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.
Zasiłek pielęgnacyjny
Wysokość: 215,84 zł
Komu przysługuje:
1) dziecku z niepełnosprawnością
2) osobie z niepełnosprawnością w wieku powyżej 16. roku życia, jeżeli legitymuje się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności
3) osobie, która ukończyła 75 lat.
3. Zasiłek pielęgnacyjny przysługuje także osobie niepełnosprawnej w wieku powyżej 16. roku życia legitymującej się orzeczeniem o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności, jeżeli niepełnosprawność powstała w wieku do ukończenia 21. roku życia.
Wysokość świadczenia jest stała
Waloryzacja: ostatnia miała miejsce w 2019 r.
Możliwość łączenia z innymi świadczeniami: co do zasady można łączyć z różnymi świadczeniami. Zasiłek pielęgnacyjny nie przysługuje osobie uprawnionej do dodatku pielęgnacyjnego.
Wpływ na kryteria dochodowe obowiązujące w pomocy społecznej: tak
Świadczenie, a praca: Dochód z pracy nie ma wpływu na prawo do zasiłku pielęgnacyjnego.
Dodatek pielęgnacyjny
Wysokość: 348,22 zł
Komu przysługuje: dodatek pielęgnacyjny przysługuje osobie uprawnionej do emerytury lub renty (nie dotyczy renty socjalnej), jeżeli osoba ta została uznana za całkowicie niezdolną do pracy oraz do samodzielnej egzystencji albo ukończyła 75 lat życia.
Wysokość świadczenia jest stała
Waloryzacja: co roku
Wpływ na kryteria dochodowe obowiązujące w pomocy społecznej - tak
Możliwość łączenia z innymi świadczeniami: Nie można łączyć dodatku pielęgnacyjnego z zasiłkiem pielęgnacyjnym.
Uwagi - osobie uprawnionej do emerytury lub renty przebywającej w zakładzie opiekuńczo-leczniczym lub w zakładzie pielęgnacyjno-opiekuńczym dodatek pielęgnacyjny nie przysługuje, chyba że przebywa poza tą placówką przez okres dłuższy niż 2 tygodnie w miesiącu.
Zasiłek stały
Wysokość (maksymalna): 229 zł
Komu przysługuje: zasiłek stały przysługuje:
1) pełnoletniej osobie samotnie gospodarującej, niezdolnej do pracy z powodu wieku lub całkowicie niezdolnej do pracy, jeżeli jej dochód jest niższy od kryterium dochodowego osoby samotnie gospodarującej
2) pełnoletniej osobie pozostającej w rodzinie, niezdolnej do pracy z powodu wieku lub całkowicie niezdolnej do pracy, jeżeli jej dochód, jak również dochód na osobę w rodzinie są niższe od kryterium dochodowego na osobę w rodzinie.
Natomiast zgodnie z art. 6. pkt 1 ustawy o pomocy społecznej - całkowita niezdolność do pracy oznacza - całkowitą niezdolność do pracy w rozumieniu przepisów o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych albo zaliczenie do I lub II grupy inwalidów lub legitymowanie się znacznym lub umiarkowanym stopniem niepełnosprawności w rozumieniu przepisów o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych.
Zgodnie z art. 6 pkt 7 ustawy o pomocy społecznej - niezdolność do pracy z tytułu wieku oznacza - osiągnięcie wieku emerytalnego określonego w art. 24 ust. 1 oraz w art. 27 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych - powszechny wiek emerytalny 60 lat (kobieta) 65 (mężczyzna).
Wysokość zależy od: dochodu w rozumieniu ustawy o pomocy społecznej.
Waloryzacja: planowana co 3 lata.
Możliwość łączenia z innymi świadczeniami: Zasiłek stały można pobierać np. z zasiłkiem pielęgnacyjnym lub z niską emeryturą, o ile łączna suma tych świadczeń nie przekracza kryterium dochodowego przewidzianego w ustawie o pomocy społecznej.
Świadczenie, a praca: Dochód wpływa bezpośrednio na prawo i wysokość zasiłku stałego.
Świadczenie pielęgnacyjne na zasadach obowiązujących od 01.01.2024 r. Wysokość: 3287 zł w przypadku opieki nad jedną osobą.
Komu przysługuje: Świadczenie pielęgnacyjne przysługuje:
1) matce albo ojcu,
2) innym osobom, na których zgodnie z przepisami ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. z 2023 r. poz. 2809) ciąży obowiązek alimentacyjny, a także małżonkom,
3) opiekunowi faktycznemu dziecka,
4) rodzinie zastępczej, osobie prowadzącej rodzinny dom dziecka, dyrektorowi placówki opiekuńczo-wychowawczej, dyrektorowi regionalnej placówki opiekuńczo-terapeutycznej albo dyrektorowi interwencyjnego ośrodka preadopcyjnego - jeżeli sprawują opiekę nad osobą w wieku do ukończenia 18. roku życia legitymującą się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności albo orzeczeniem o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami: konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji.
Wysokość: Jednakowa dla wszystkich osób pobierających świadczenie, z tym że kwota może ulec zwielokrotnieniu, zgodnie bowiem z art. 17 ust. 3e ustawy o świadczeniach rodzinnych - "Osobom, o których mowa w ust. 1 pkt 1-3, rodzinie zastępczej i osobie prowadzącej rodzinny dom dziecka sprawującym opiekę nad więcej niż jedną osobą w wieku do ukończenia 18. roku życia legitymującą się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności albo orzeczeniem o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami: konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji, wysokość świadczenia pielęgnacyjnego, o której mowa w ust. 3, podwyższa się o 100 proc. na drugą i każdą kolejną osobę, nad którą sprawowana jest opieka" .
Waloryzacja: Polega na zwiększeniu kwoty świadczenia pielęgnacyjnego o wskaźnik waloryzacji. Wskaźnikiem waloryzacji jest procentowy wzrost minimalnego wynagrodzenia za pracę, o którym mowa w ustawie z dnia 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (Dz. U. z 2020 r. poz. 2207 oraz z 2023 r. poz. 1667), obowiązującego na dzień 1 stycznia roku, w którym jest przeprowadzana waloryzacja, w stosunku do wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę obowiązującej w dniu 1 stycznia roku poprzedzającego rok, w którym jest przeprowadzana waloryzacja.
Wpływ na kryteria dochodowe obowiązujące w pomocy społecznej: tak
Możliwość łączenia z innymi świadczeniami: Aktualnie świadczenie pielęgnacyjne (wypłacana na zasadach obowiązujących od 01.01.2024. r.) może być łączone z wieloma innymi świadczeniami.
Świadczenie, a praca: Dochód z pracy nie ma wpływu na wysokość świadczenia.
Uwagi - Świadczenie pielęgnacyjne nie przysługuje, m.in. jeżeli:
1) osoba sprawująca opiekę ma ustalone prawo do specjalnego zasiłku opiekuńczego, świadczenia pielęgnacyjnego lub zasiłku dla opiekuna, o którym mowa w ustawie z dnia 4 kwietnia 2014 r. o ustaleniu i wypłacie zasiłków dla opiekunów
2) osoba wymagająca opieki została umieszczona lub przebywa w domu pomocy społecznej, zakładzie opiekuńczo-leczniczym, zakładzie pielęgnacyjno-opiekuńczym, placówce zapewniającej całodobową opiekę osobom niepełnosprawnym, przewlekle chorym lub osobom w podeszłym wieku, o której mowa w przepisach o pomocy społecznej, zakładzie karnym, zakładzie poprawczym, areszcie śledczym albo schronisku dla nieletnich
3) osoba wymagająca opieki jest uprawniona za granicą do świadczenia na pokrycie wydatków związanych z opieką, chyba że przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego lub dwustronne umowy o zabezpieczeniu społecznym stanowią inaczej
4) na osobę wymagającą opieki inna osoba jest uprawniona za granicą do świadczenia na pokrycie wydatków związanych z opieką, chyba że przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego lub dwustronne umowy o zabezpieczeniu społecznym stanowią inaczej
5) na osobę wymagającą opieki jest ustalone prawo do specjalnego zasiłku opiekuńczego, prawo do świadczenia pielęgnacyjnego lub prawo do zasiłku dla opiekuna, o którym mowa w ustawie z dnia 4 kwietnia 2014 r. o ustaleniu i wypłacie zasiłków dla opiekunów.
Świadczenie wyrównawcze
Komu przysługuje: Świadczenie wyrównawcze przysługuje osobie uprawnionej do wcześniejszej emerytury na podstawie przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 15 maja 1989 r. w sprawie uprawnień do wcześniejszej emerytury pracowników opiekujących się dziećmi wymagającymi stałej opieki (Dz. U. poz. 149), w kwocie niższej niż wysokość świadczenia pielęgnacyjnego, o którym mowa w art. 17 ust. 1 ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych pod warunkiem że w dalszym ciągu sprawuje opiekę nad dzieckiem, z tytułu opieki nad którym nabyła prawo do wcześniejszej emerytury.
Wysokość: Zależy od różnicy pomiędzy kwotą świadczenia pielęgnacyjnego, o którym mowa w art. 17 ust. 1 ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych, a kwotą pobieranego świadczenia emerytalno-rentowego.
Waloryzacja: Wysokość zależy od aktualnej wysokości świadczenia pielęgnacyjnego i wysokości świadczenia emerytalno - rentowego, które pobiera osoba uprawniona.
Wpływ na kryteria dochodowe obowiązujące w pomocy społecznej: tak
Możliwość łączenia z innymi świadczeniami: Przede wszystkim osoby uprawnione łączą świadczenie wyrównawcze ze swoim świadczeniem emerytalno - rentowym.
Świadczenie wspierające
Wysokość: od 40 do 220 proc. renty socjalnej
Komu przysługuje: osobie pełnoletniej, która uzyskała w decyzji ustalającej poziom potrzeby wsparcia co najmniej 70 pkt. (patrz uwaga)
Wysokość: Zależy od ilości uzyskanych punktów w decyzji ustalającej poziom potrzeby wsparcia
Świadczenie wspierające przysługuje miesięcznie w wysokości:
1) 220 proc. renty socjalnej - jeżeli w decyzji ustalającej poziom potrzeby wsparcia potrzebę tę określono na poziomie od 95 do 100 punktów w skali potrzeby wsparcia,
2) 180 proc. renty socjalnej - jeżeli w decyzji ustalającej poziom potrzeby wsparcia potrzebę tę określono na poziomie od 90 do 94 punktów w skali potrzeby wsparcia
3) 120 proc. renty socjalnej - jeżeli w decyzji ustalającej poziom potrzeby wsparcia potrzebę tę określono na poziomie od 85 do 89 punktów w skali potrzeby wsparcia,
4) 80 proc. renty socjalnej - jeżeli w decyzji ustalającej poziom potrzeby wsparcia potrzebę tę określono na poziomie od 80 do 84 punktów w skali potrzeby wsparcia,
5) 60 proc. renty socjalnej - jeżeli w decyzji ustalającej poziom potrzeby wsparcia potrzebę tę określono na poziomie od 75 do 79 punktów w skali potrzeby wsparcia,
6) 40 proc. renty socjalnej - jeżeli w decyzji ustalającej poziom potrzeby wsparcia potrzebę tę określono na poziomie od 70 do 74 punktów w skali potrzeby wsparcia,
Waloryzacja: jest związana z waloryzacją wysokości renty socjalnej.
Wpływ na kryteria dochodowe obowiązujące następujące w pomocy społecznej: tak
Możliwość łączenia z innymi świadczeniami: świadczenie wspierające można z wieloma świadczeniami. Warto jednak pamiętać, iż świadczenie wspierające nie przysługuje jeżeli osoba pobierająca świadczenie:
1) została umieszczona w domu pomocy społecznej, w rodzinnym domu pomocy, zakładzie opiekuńczo-leczniczym, zakładzie pielęgnacyjno-opiekuńczym, placówce zapewniającej całodobową opiekę osobom niepełnosprawnym, przewlekle chorym lub osobom w podeszłym wieku, o której mowa w przepisach o pomocy społecznej, zakładzie karnym, zakładzie poprawczym, areszcie śledczym albo schronisku dla nieletnich
2) jest uprawniona za granicą do świadczenia o podobnym charakterze do świadczenia wspierającego, chyba że dwustronne umowy o zabezpieczeniu społecznym stanowią inaczej
Świadczenie wspierające nie przysługuje także jeśli na osobę, pobierającą świadczenie wspierające, inna osoba jest uprawniona za granicą do świadczenia
na pokrycie wydatków związanych z opieką, chyba że dwustronne umowy o zabezpieczeniu społecznym stanowią inaczej.
Świadczenie, a praca: Dochód z pracy nie ma wpływu na prawo bądź wysokość świadczenia wspierającego.
Uwaga! za nienależnie pobrane świadczenie pielęgnacyjne albo specjalny zasiłek opiekuńczy, albo zasiłek dla opiekuna, uważa się świadczenie lub zasiłek wypłacone za okres, za który osoba wymagająca opieki otrzymała świadczenie wspierające. (art. 63 ust. 11 ustawy o świadczeniu wspierającym)
Warto pamiętać o przepisach przejściowych, które przewidują etapy wprowadzania świadczenia
"Harmonogram wprowadzenia świadczenia wspierającego:
- I etap - od 1 stycznia 2024 r. - świadczenie wspierające dostępne dla osób z niepełnosprawnościami z najwyższymi poziomami potrzeby wsparcia, tj. od 87 do 100 pkt
- II etap - od 1 stycznia 2025 r. - świadczenie wspierające będzie dostępne także dla osób z niepełnosprawnościami z kolejnymi poziomami potrzeby wsparcia, tj. od 78 do 86 pkt
- III - ostatni etap - od 1 stycznia 2026 r. - świadczenie wspierające będzie dostępne także dla osób z niepełnosprawnościami z pozostałymi uprawniającymi poziomami potrzeby wsparcia, tj. od 70 do 77 pkt.
Powyższy harmonogram nie dotyczy osób z niepełnosprawnościami, na które ich opiekunowie co najmniej w dniu 1 stycznia 2024 r. lub później pobierali dotychczasowe świadczenie pielęgnacyjne, specjalny zasiłek opiekuńczy, zasiłek dla opiekuna lub świadczenie pielęgnacyjne na nowych zasadach - w przypadku takich osób z niepełnosprawnościami uzyskanie przez nie co najmniej 70 pkt w decyzji o poziomie potrzeby wsparcia, już od 1 stycznia 2024 r. będzie uprawniać do otrzymania świadczenia wspierającego." /źródło:
https://www.gov.pl/web/rodzina/swiadczenie-wspierajace
dostęp: 27.05.2025 r./
Świadczenie uzupełniające
Wysokość: Maksymalnie 500 zł.
Komu przysługuje: Przysługuje osobom, które ukończyły 18 lat i których niezdolność do samodzielnej egzystencji została stwierdzona orzeczeniem o całkowitej niezdolności do pracy i niezdolności do samodzielnej egzystencji albo orzeczeniem o niezdolności do samodzielnej egzystencji, albo orzeczeniem o całkowitej niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym i niezdolności do samodzielnej egzystencji, albo orzeczeniem o całkowitej niezdolności do służby i niezdolności do samodzielnej egzystencji.
Wysokość zależy od: Świadczenie uzupełniające przysługuje osobie uprawnionej w wysokości nie wyższej niż 500 zł miesięcznie, przy czym łączna kwota świadczenia uzupełniającego i świadczeń, o których mowa w art. 2 ust. 2 (świadczeń finansowanych ze środków publicznych - nie wszystkie takie świadczenia są wliczane), nie może przekroczyć 2552,39 zł miesięcznie.
Waloryzacja co roku o wskaźnik: Nie zmienia się wysokość świadczenia (maksymalnie 500 zł.), zmienia się jedynie maksymalna kwota świadczeń finansowanych ze środków publicznych (nie wszystkie takie świadczenia są wliczane) stanowiąca podstawę do przyznania świadczenia i określenia jego wysokości.
Wpływ na kryteria dochodowe obowiązujące w pomocy społecznej: Co do zasady tak, ale są wyjątki - w przypadku dochodu w ramach ustawy o pomocy społecznej na potrzeby ustalenia prawa do świadczenia pieniężnego oraz opłaty wnoszonej przez osoby, o których mowa w art. 61 ust. 2 pkt 2 ustawy o pomocy społecznej, w dochodzie osoby lub rodziny nie uwzględnia się świadczenia uzupełniającego.
Możliwość łączenia z innymi świadczeniami:
- należy uwzględnić wysokość świadczeń finansowanych ze środków publicznych, które są wliczane do tej kwoty
(https://www.zus.pl/documents/)
Łączna kwota świadczenia uzupełniającego i świadczeń, o których mowa w art. 2 ust. 2 (lista świadczeń - link powyżej), nie może przekroczyć 2552,39 zł miesięcznie
- przykładem takiego świadczenia, które powoduje przekroczenia kryterium, o którym mowa powyżej, jest renta socjalna otrzymywana razem z dodatkiem dopełniającym.
Świadczenie, a praca: Dochód z pracy nie wpływa na prawo i wysokość świadczenia uzupełniającego.
Grzegorz Jaroszczyk