PRAWO I NIEPEŁNOSPRAWNI luty 2018

10 pytań o ulgę na samochód. Izba Skarbowa odpowiada

E-informator portalu www.niepelnosprawni.pl 21.02.2018
oprac. Tomasz Przybyszewski,
ekspert: Renata Szydłowska, kierownik Piątego Działu Podatków Dochodowych Izby Administracji Skarbowej w Warszawie

Czytamy:
"Czy każdy z małżonków odliczy samochód, który jest współwłasnością? Jak udowodnić posiadanie samochodu po jego sprzedaży? Czy małżonek musi widnieć w dowodzie
rejestracyjnym, by odliczyć ulgę za dziecko? Poprosiliśmy przedstawicielkę warszawskiej Izby Administracji Skarbowej o udzielenie odpowiedzi na pytania naszych Czytelników. Oto one.
Wiele pytań Czytelników pojawiło się pod naszym artykułem o zmianie przepisów, dzięki której w rozliczeniu podatkowym za 2017 rok więcej osób z niepełnosprawnością i ich opiekunów może odliczyć używanie samochodu w ramach tzw. ulgi rehabilitacyjnej.
Pod tym artykułem pojawiło się jednak sporo dość szczegółowych pytań. Odpowiedzi na pytania naszych Czytelników zgodziła się udzielić pani Renata Szydłowska, kierownik Piątego Działu Podatków Dochodowych Izby Administracji Skarbowej w Warszawie.
Czy za rok 2017 już nie trzeba dokumentować korzystania z terapii w przypadku rozliczania użytkowania samochodu? Wystarczy posiadanie stopnia niepełnosprawności i bycie właścicielem lub współwłaścicielem pojazdu?
Tak. Za 2017 rok z ulgi z tytułu używania samochodu osobowego mogą korzystać osoby niepełnosprawne lub podatnicy mający na utrzymaniu osoby niepełnosprawne lub dzieci niepełnosprawne, które nie ukończyły 16. roku życia, do wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 2280 zł. Odliczenie przysługuje właścicielom lub współwłaścicielom samochodu osobowego, bez względu na stopień niepełnosprawności. Samochód winien być używany w celach rehabilitacyjnych oraz związanych z ułatwianiem wykonywania czynności życiowych.
2. Ulga x3?
Jeżeli w rodzinie są trzy osoby niepełnosprawne (dwoje dzieci i mama) i jeden samochód - to czy ulga liczy się x3?
Limit odliczenia ulgi z tytułu używania samochodu osobowego dotyczy podatnika odliczającego ulgę. Jeżeli zatem z ulgi korzystać będzie jeden podatnik (np. matka albo ojciec), będący właścicielem samochodu osobowego, to skorzysta z odliczenia z powyższego tytułu do wysokości 2280 zł, bez względu na to, ile osób niepełnosprawnych korzysta z samochodu osobowego. Natomiast w przypadku, gdy ulgę odliczać będzie dwóch podatników, tj. matka i ojciec mający na utrzymaniu osoby niepełnosprawne, to limit odliczenia dla każdego z podatników wyniesie 2280 zł.
3. Czy odliczę melex?
Czy mogę odliczyć melex? Jest mi to potrzebne na dojazd do sklepu, kościoła, lekarza.
Z pytania nie wynika, czy chodzi o wydatki poniesione na zakup melexu, czy też na jego używanie.
W przypadku poniesienia wydatków na zakup melexu, prawo do odliczenia tych wydatków w ramach ulgi rehabilitacyjnej zależy od tego, czy zakupiony przedmiot jest niezbędny w rehabilitacji oraz czy jest sprzętem ułatwiającym wykonywanie czynności życiowych, stosownie do potrzeb wynikających z niepełnosprawności.
Sytuacja taka ma miejsce wtedy, gdy pomiędzy rodzajem nabytego sprzętu a rodzajem niepełnosprawności istnieje ścisły związek oraz przedmiot ten jest wykorzystywany (używany) w rehabilitacji, przywraca sprawność organizmu lub ułatwia osobie niepełnosprawnej wykonywanie czynności życiowych.
Natomiast wydatki na używanie melexu mogą być odliczone w ramach ulgi rehabilitacyjnej pod warunkiem, iż melex spełnia definicję samochodu osobowego. Zgodnie z tą definicją za samochód osobowy uważa się pojazd samochodowy, w rozumieniu przepisów o ruchu drogowym, o dopuszczalnej masie nie przekraczającej 3,5 tony, konstrukcyjnie przeznaczony do przewozu nie więcej niż 9 osób łącznie z kierowcą, z wyjątkami wymienionymi w ustawie. Pojazdem samochodowym jest natomiast pojazd silnikowy, którego konstrukcja umożliwia jazdę z prędkością przekraczającą 25 km/h, określenie to nie obejmuje ciągnika rolniczego.
Jeżeli zatem melex zarejestrowany jest jako samochód osobowy, to wydatki na jego używanie można odliczyć w ramach ulgi rehabilitacyjnej.
Jednak melexy to z reguły pojazdy wolnobieżne, w rozumieniu ustawy prawo o ruchu drogowym, które są pojazdami silnikowymi, których konstrukcja ogranicza prędkość jazdy do 25 km/h. Pojazdy wolnobieżne nie są w rozumieniu przepisów Prawo o ruchu drogowym oraz Ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych samochodami osobowymi. Zatem wydatki związane z używaniem pojazdów wolnobieżnych nie podlegają odliczeniu w ramach ulgi rehabilitacyjnej.
4. Czy każdy z małżonków odliczy samochód?
Czy oboje małżonkowie posiadający orzeczenia o niepełnosprawności mogą skorzystać z ulgi rehabilitacyjnej za korzystanie z samochodu, który jest ich wspólną własnością?
Tak. Ulga przysługuje każdemu z małżonków z tytułu używania samochodu osobowego stanowiącego jego własność bądź współwłasność. Wydatki może odliczyć każdy z małżonków do kwoty 2280 zł.
5. Sprzedałem samochód. Jak udowodnię jego posiadanie?
Sprzedałem samochód w połowie 2017 roku. Jak mam udowodnić jego posiadanie przez pół roku, skoro nie mam już jego dokumentów?
Własność lub współwłasność samochodu w przypadku jego sprzedaży w ciągu roku można udowodnić każdym dostępnym dowodem, np. umową kupna-sprzedaży, zaświadczeniem z Wydziału Komunikacji itp.
6. Kto z małżonków odlicza używanie samochodu?
Jestem pracującą matką niepełnosprawnego chłopca, lat 12, czy mogę skorzystać z ulgi rehabilitacyjnej za korzystanie z samochodu, kiedy jego tata pobiera na niego świadczenie pielęgnacyjne? Czy to świadczenie stanowi dochód chłopca? Mamy też zasiłek pielęgnacyjny w wysokości 153 zł miesięcznie.
Z ulgi rehabilitacyjnej związanej z korzystaniem z samochodu osobowego mogą korzystać osoby niepełnosprawne lub osoby mające na utrzymaniu osoby niepełnosprawne, m.in. dzieci własne, jeżeli w roku podatkowym dochody tych osób niepełnosprawnych nie przekraczają kwoty 10080 zł. Do powyższej kwoty wlicza się również dochody tych osób niepełnosprawnych zwolnione z opodatkowania, do których zalicza się m.in. zasiłek pielęgnacyjny. Natomiast na podstawie przepisów o świadczeniach rodzinnych, świadczenie pielęgnacyjne przysługuje m.in. matce lub ojcu dziecka. Nie jest zatem świadczeniem dziecka, z czego wynika, iż nie wlicza się go do powyższego limitu. Warunkiem odliczenia jest używanie przez podatnika samochodu osobowego stanowiącego jego własność lub współwłasność.
7. Czy trzeba dopisać żonę jako współwłaściciela auta?
Jestem opiekunem żony, ma znaczny stopień. Wszędzie wożę ją autem, gdyż sama nie jest w stanie się poruszać. Zawsze tylko ja byłem właścicielem auta. Jeśli teraz, tj. w 2018 r., dopiszę ją jako współwłaściciela, to czy za 2017 r. mogę odliczyć ulgę? Czy to będzie zgodne z prawem podatkowym?
Jeżeli samochód należy do majątku wspólnego małżonków, to nie ma znaczenia, na kogo jest zarejestrowany, ponieważ obydwoje małżonkowie są jego współwłaścicielami.
Z ulgi na używanie samochodu w celach rehabilitacyjnych oraz związanych z ułatwianiem wykonywania czynności życiowych może skorzystać żona, jako osoba niepełnosprawna, jeżeli osiąga dochody, lub małżonek, jako osoba, na której utrzymaniu pozostaje osoba niepełnosprawna, pod warunkiem że dochody osoby niepełnosprawnej nie przekroczą w roku podatkowym kwoty 10080 zł, przy czym dopisanie osoby niepełnosprawnej do dowodu rejestracyjnego opiekuna nie ma żadnego znaczenia dla rozliczania ulgi rehabilitacyjnej przez tego właśnie opiekuna.
8. Kto odlicza ulgę? Mąż czy obydwoje małżonkowie?
Oboje z żoną jesteśmy osobami niepełnosprawnymi i wszędzie poruszamy się autem, którego ja, mąż, jestem właścicielem. Oboje mamy renty przekraczające 10080 zł rocznie. Czy możemy oboje odliczyć tę ulgę, czy tylko mąż, który jest właścicielem auta?
Oboje małżonkowie mogą dokonać odliczenia ulgi, jeśli auto jest objęte małżeńską wspólnością majątkową. Fakt zarejestrowania auta na jednego z małżonków nie ma znaczenia.
9. Kto odlicza za dziecko?
Czy jeżeli w dowodzie rejestracyjnym widnieje tylko jeden z małżonków jako właściciel, a nie mają oni rozdzielności majątkowej, to czy małżonek niewidniejący w dowodzie rejestracyjnym, ale de facto również będący właścicielem samochodu (na zasadach wspólności majątkowej), może odliczyć użytkowanie auta w związku z utrzymaniem niepełnosprawnego nieletniego dziecka?
Rejestracja samochodu, jako czynność administracyjno-techniczna, nie przesądza o prawie własności. Zatem jeżeli samochód należy do majątku wspólnego małżonków, to małżonek niewidniejący w dowodzie rejestracyjnym może odliczyć wydatki na używanie samochodu osobowego stanowiącego jego współwłasność, w związku z utrzymaniem niepełnosprawnego dziecka, które nie ukończyło 16. roku życia - w wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 2280 zł.
10. Czy przedsiębiorca odliczy wydatki na samochód?
Czy przedsiębiorca z niepełnosprawnością w stopniu umiarkowanym lub znacznym, prowadzący działalność gospodarczą, może odliczyć wydatki związane z używaniem samochodu osobowego?
Samochód jest własnością osoby niepełnosprawnej. Jest zaliczony do środków trwałych w jednoosobowej firmie osoby niepełnosprawnej. Samochód nie jest używany wyłącznie do działalności gospodarczej i nie jest prowadzona ewidencja przebiegu pojazdu.
Zaliczenie samochodu do środków trwałych powoduje jego przesunięcie z majątku prywatnego do majątku firmy. Nie można uznać samochodu za środek trwały firmy i jednocześnie odliczać kosztów jego używania w celach prywatnych. W takiej bowiem sytuacji samochód nie powinien być środkiem trwałym i dla celów ustalenia kosztów jego używania na potrzeby działalności powinna być prowadzona ewidencja przebiegu.
Na uwadze należy mieć również art. 26 ust. 13a Ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, z którego wynika, że wydatki na cele określone w ust. 1, tj. m.in. na cele rehabilitacyjne oraz związane z ułatwieniem wykonywania czynności życiowych, podlegają odliczeniu od dochodu, jeżeli nie zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów lub nie zostały odliczone od przychodu na podstawie ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym albo nie zostały zwrócone podatnikowi w jakiejkolwiek formie.

***

Gmina ma zwracać rodzicom niepełnosprawnych uczniów koszty przejazdów

Rzeczpospolita (2018-02-14)
Jaga, oprac.: GR

"Gmina ma zwracać rodzicowi koszt nie tylko dowiezienia do szkoły i odwiezienia z niej dziecka z niepełnosprawnością, ale także powrotu samego rodzica ze szkoły oraz dojazdu do niej po dziecko - czytamy w Rzeczpospolitej".
Dalej:
"Zgodnie z art. 24 Konwencji o prawach osób z niepełnosprawnościami Polska jest zobowiązana do zapewnienia takim osobom prawa do edukacji bez dyskryminacji i na zasadzie równości. Zapewnienie dojazdu do szkół uczniów z niepełnosprawnościami jest realizacją tego prawa.
Według przepisów oświatowych obowiązkiem gminy jest zwrot kosztów przejazdu ucznia z niepełnosprawnościami i jego opiekuna do szkoły na zasadach określonych w umowie między organem gminy a rodzicami - jeżeli to oni zapewniają dowożenie i opiekę. Przepisy nie precyzują jednak, czy gmina ma zwracać pieniądze za dwa kursy dziennie, czy cztery. Obywatele skarżą się do RPO na brak takiego jednoznacznego określenia. Rzecznik podziela pogląd, że wsparcie ma dotyczyć czterech przejazdów.
Kobieta pozwała gminę miejską Krakowa o zwrot kosztów czterech przejazdów. Gmina twierdziła, że może zwracać tylko za dwa. Podkreślała, że z przepisu ustawy nie wynika wprost, za ile przejazdów rodzicowi należy się refundacja. W 2017 r. sąd rejonowy zobowiązał gminę do zawarcia umowy o zwrocie kosztów czterech przejazdów.
W apelacji gmina wniosła o oddalenie pozwu. RPO wniósł o oddalenie apelacji jako całkowicie bezzasadnej. - Dla obowiązków gmin znaczenie mają przede wszystkim usprawiedliwione potrzeby uczniów z niepełnosprawnościami i ich opiekunów, nie zaś interes ekonomiczny gminy - podkreślał Rzecznik.
Jak wynika z ustnego uzasadnienia wyroku z 14 lutego br., Sąd Okręgowy w Krakowie przychylił się do argumentacji Rzecznika. Uznał, że co prawda przepisy są nieprecyzyjne, ale należy je interpretować zgodnie z celem ich wprowadzenia".
Więcej w Rzeczpospolitej z 14 lutego 2018 r.

***

Na jakiej podstawie świadczenie rehabilitacyjne nie przerywa okresu zasiłkowego

Dziennik Gazeta Prawna (2018-02-08)
Anna Kwiatkowska, oprac.: GR
Ekspertka Dziennika Gazety Prawnej odpowiada na pytanie czytelnika, dotyczące zasiłku chorobowego i świadczenia rehabilitacyjnego.
Czytamy:
"Zgodnie z przepisami ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa do okresu zasiłkowego, a więc 182 dni, podczas których można pobierać zasiłek chorobowy, wlicza się wszystkie okresy nieprzerwanej niezdolności do pracy. Pobieranie świadczenia rehabilitacyjnego nie przerywa jednak niezdolności do pracy, ubezpieczony nadal jest uznawany za chorego, tyle że nie pobiera już zasiłku, a świadczenie. Stwierdzenie niezdolności do pracy, nawet związanej z inną chorobą, bezpośrednio po okresie pobierania świadczenia rehabilitacyjnego powoduje, że ZUS, zgodnie z przepisami, doliczy ją do poprzedniego okresu zasiłkowego, który został już wyczerpany w całości.
Jednak wystarczyłaby zaledwie jednodniowa przerwa między zakończeniem pobierania świadczenia rehabilitacyjnego a początkiem niezdolności do pracy stwierdzonej w nowym zaświadczeniu, a nowy zasiłek chorobowy zostałby przyznany.
Inaczej sprawa wyglądałaby, gdyby na zaświadczeniu lekarz wskazał jako przyczynę niezdolności do pracy tę samą chorobę, która była podstawą do pobierania wcześniejszego zasiłku chorobowego i świadczenia rehabilitacyjnego. W takim przypadku przerwa ta musiałaby przekroczyć 60 dni".
Więcej w Dzienniku Gazecie Prawnej z 8 lutego 2018 r.

***

Prezes UTK: konduktor nie może odczytać kodu QR z legitymacji? To nie może być problem pasażera!

E-informator www.niepelnosprawni.pl 22.02.2018
inf. prasowa

Czytamy:
"Brak możliwości odczytania kodu na legitymacji osoby z niepełnosprawnością nie może powodować obciążeń finansowych. Prezes Urzędu Transportu Kolejowego występuje w obronie tej grupy pasażerów.
Do UTK docierają sygnały o problemach z odczytem informacji z legitymacji osób z niepełnosprawnością. Kłopoty mają kierownicy pociągów i konduktorzy, którzy nie zawsze mogą odczytać zamieszczony na nich kod QR. Legitymacje z tym kodem wydawane są od listopada 2017 r. Ich wymiana nie jest obowiązkowa - osoby z niepełnosprawnością nadal mogą korzystać z innych dokumentów uprawniających do ulgi, o ile nie upłynął termin ich ważności.
Innym problemem, który może spotkać posiadaczy nowego typu legitymacji, jest brak możliwości weryfikacji danych o przysługujących ulgach. Nie każda legitymacja ma bowiem zapisane informacje o stopniu i przyczynie niepełnosprawności. Umieszcza się je na wyraźny wniosek zainteresowanego. Przy zamawianiu dokumentu trzeba zaznaczyć w formularzu pola "wnioskuję o umieszczenie na legitymacji stopnia niepełnosprawności" oraz "wnioskuję o umieszczenie na legitymacji symbolu przyczyny niepełnosprawności".
Konduktor nie może potwierdzić...
Stopień i symbol przyczyny niepełnosprawności można potwierdzić wyłącznie przez skanowanie kodu QR z tylnej strony legitymacji. Informacje te nie są podane jawnie. Dlatego w przypadku trudności z odczytem kodu QR konduktorzy nie mają możliwości potwierdzenia, czy osoba korzystająca z określonej ulgi rzeczywiście jest do niej uprawniona.
Pasażerowie, którzy podczas kontroli nie okażą dokumentu uprawniającego do ulgi, muszą liczyć się z tym, że konduktor pobierze od nich należność za bilet normalny i wysoką opłatę dodatkową. W przypadku odmowy zapłaty na miejscu konduktor wystawi wezwanie do zapłaty. W razie otrzymania takiego wezwania należy niezwłocznie złożyć odwołanie, przedstawiając dokument potwierdzający prawo do ulgi. Na złożenie odwołania jest tylko 7 dni od podróży!
Trudności techniczne? To problem przewoźnika
Inaczej jest jednak wtedy, gdy pasażer posiada odpowiedni dokument, ale obsługa pociągu ma problem z jego odczytaniem.
- Trudności techniczne przy odczycie kodu QR nie mogą być podstawą do potraktowania pasażera jak osoby bez ważnego dokumentu uprawniającego do ulgowego przejazdu - uważa Ignacy Góra, Prezes Urzędu Transportu Kolejowego.
Zgodnie ze stanowiskiem Prezesa UTK, jeśli występuje trudność techniczna z odczytem kodu QR, przewoźnicy kolejowi nie powinni dopuścić do wystawienia pasażerowi wezwania do zapłaty, wydania biletu z opłatą dodatkową bądź odmowy uznania uprawnienia do ulgi.
Jeśli zaś odczytanie kodu QR jest możliwe, lecz brakuje w nim informacji o stopniu i rodzaju niepełnosprawności, podróżny powinien okazać inny dokument potwierdzający uprawnienia do ulgi, np. odpowiednie orzeczenie.
Prezes UTK zaleca, by to konduktorzy informowali posiadaczy takich legitymacji o braku danych na ich legitymacji i zalecali posługiwanie się podczas przejazdów dodatkowym dokumentem potwierdzającym stopień i rodzaj niepełnosprawności. W każdym przypadku należy jednak zalecać, by uprawniony uzyskał legitymację z zakodowaną informacją o stopniu i przyczynie niepełnosprawności, zapisaną w kodzie QR".

***

Jawność rykoszetem uderzy w niepełnosprawnych

Dziennik Gazeta Prawna (2018-01-31)
Michalina Topolewska, oprac.: GR

DGP informuje: "Samorządowcy alarmują, że część specjalistów, którzy orzekają o niepełnosprawności, może zrezygnować z pracy".
I dalej:
Czas oczekiwania na dokument potwierdzający niepełnosprawność może się wydłużyć, zespoły orzekające przez pewien okres mogą nie działać, a w skrajnych wypadkach konieczne może się okazać łączenie instytucji z sąsiednich powiatów - to potencjalne skutki wejścia w życie konsultowanego projektu ustawy o jawności życia publicznego. Samorządowcy ostrzegają, że odbije się ona na powiatowych zespołach ds. orzekania o niepełnosprawności
- z proponowanych przepisów wynika, że ich członkowie będą musieli składać oświadczenia majątkowe. Jak alarmuje Związek Powiatów Polskich, część z nich może z tego powodu zrezygnować z pracy.
Projekt ustawy przewiduje, że członkowie powiatowych i wojewódzkich zespołów będą składać oświadczenia wojewodzie. Początkowo zakładano, że będą one umieszczane w biuletynie informacji publicznej, ale z ostatniej wersji projektu tę propozycję wykreślono (podobnie stało się w przypadku orzeczników ZUS). Mimo tej zmiany obowiązek "spowiadania się z majątku" jest dla wielu zatrudnionych w zespołach (zwłaszcza lekarzy) nie do przyjęcia.
Odejście lekarzy może poważnie zachwiać pracą zespołów. Rocznie każdy z nich wydaje od kilku do nawet kilkudziesięciu tysięcy orzeczeń. Już teraz, ze względu na niskie stawki wynagrodzenia (25-45 zł za sprawę to mało atrakcyjna stawka, szczególnie dla lekarzy), samorządom trudno jest znaleźć specjalistów chętnych do zasiadania w zespołach. A w przyszłości może się to okazać jeszcze trudniejsze".
Więcej w Dzienniku Gazecie Prawnej z 31 stycznia 2018 r.

***

RPO pisze do ONZ: Polacy z niepełnosprawnością nie mogą w pełni korzystać z praw człowieka

E-informator portalu www.niepelnosprawni.pl 20.02.2018
Mateusz Różański
Źródło: rpo.gov.pl

Czytamy:
Wzmocnienie ochrony osób z niepełnosprawnościami przed przemocą i dyskryminacją, wprowadzenie usług asystenckich, deinstytucjonalizacja opieki i wykonanie wyroku Trybunału Konstytucyjnego dotyczącego nierówności świadczeń dla opiekunów - to propozycje zmian przedstawione przez Rzecznika Praw Obywatelskich (RPO) Adama Bodnara, który przesłał swoją krytyczną opinię na temat wdrażania w Polsce Konwencji o prawach osób niepełnosprawnych do Komitetu Praw Osób z Niepełnosprawnościami ONZ.
"Osoby z niepełnosprawnościami nie mają w Polsce realnej możliwości pełnego i równego korzystania ze wszystkich praw człowieka" - wskazuje Rzecznik Praw Obywatelskich Adam Bodnar w informacji przesłanej Komitetowi, który wkrótce ma zająć się zbadaniem sprawozdania polskiego rządu z wdrożenia Konwencji ONZ o prawach osób niepełnosprawnych".
Artykuł zawiera wiele krytycznych informacji na ten temat. Osoby zainteresowane mogą zapoznać się z całą publikacją pod adresem wskazanym na wstępie. W tym miejscu przytaczamy tylko propozycje Rzecznika Praw Obywatelskich Adama Bodnara. A oto najważniejsze propozycje:
"- wzmocnienie ochrony osób z niepełnosprawnościami przed przemocą, w tym przemocą domową
- wyeliminowanie nieludzkiego lub poniżającego traktowania osób z niepełnosprawnościami, które pozbawiono wolności. Dziś do aresztu - również niedostosowanego do potrzeb tych osób - może trafić ktoś z problemem z poruszaniem się. Z kolei standard 3 m2 powierzchni mieszkalnej na więźnia nie uwzględnia, że osoby na wózkach muszą mieć przestrzeń do manewrów
- projektowanie budynków, programów i usług według zasad uniwersalnego projektowania (czyli tak, aby mógł korzystać z nich każdy bez konieczności adaptacji - np. wejście do budynku z poziomu gruntu, bez schodów i potrzeby budowy podjazdu). Prawo budowlane nakazuje dostępność nowych budynków dla osób z niepełnosprawnościami, nie wymaga jednak stosowania zasad uniwersalnego projektowania. W praktyce uwzględnia się jedynie dostępność dla osób na wózkach - potrzeby np. osób niewidomych są pomijane. Właściciele budynków wybudowanych przed 1995 r. w ogóle zaś nie mają obowiązku likwidacji barier architektonicznych
- wzmocnienie ochrony przed dyskryminacją. Dziś osoby z niepełnosprawnościami mogą skorzystać z mechanizmów zawartych w ustawie o równym traktowaniu - jeśli spotkały się z dyskryminacją w miejscu pracy. Nie ma natomiast tej możliwości w przypadku dyskryminacji w takich obszarach jak zabezpieczenie społeczne, dostęp do usług, opieki zdrowotnej, oświaty i szkolnictwa wyższego
- powstanie systemowych rozwiązań zapewniających możliwość korzystania z usługi asystenta osobistego osoby z niepełnosprawnością
- zniesienie zakazu zawierania małżeństw przez osoby z niepełnosprawnością intelektualną lub psychiczną oraz stworzenie systemu wspierania osób z niepełnosprawnościami w pełnieniu ról rodzicielskich
- zastąpienie instytucji ubezwłasnowolnienia systemem wspieranego podejmowania decyzji. Instytucja ta nie spełnia standardów Konwencji - np. brak jest okresowej kontroli niezawisłego organu
- wprowadzenie jednolitego systemu orzecznictwa o niepełnosprawności, skupiającego się na wsparciu potrzebnym danej osobie, a nie na jej dysfunkcjach
- zwiększenie ochrony przed przemocą osób chorujących psychicznie i przebywających w szpitalach psychiatrycznych. Według RPO, regulacje wewnętrzne domów pomocy społecznej znacznie ograniczają prawa i wolności mieszkańców
- przyjęcie kompleksowego programu odejścia od opieki instytucjonalnej (np. w DPS) - na rzecz wsparcia na poziomie społeczności lokalnej (np. w mieszkaniach wspomaganych)
- zwiększenie wsparcia dla uczniów z niepełnosprawnościami i ulepszenie systemu finansowania ich potrzeb edukacyjnych. RPO niepokoi, że odsetek uczniów uczących się w ramach edukacji włączającej zmniejsza się wraz z wiekiem
- zapewnienie gwarantowanego koszyka usług rehabilitacyjnych wszystkim osobom z niepełnosprawnościami
- wykonanie wyroku Trybunału Konstytucyjnego o niekonstytucyjności zróżnicowania prawa do świadczenia pielęgnacyjnego ze względu na moment powstania niepełnosprawności
- zagwarantowanie wszystkim osobom z niepełnosprawnością intelektualną i psychiczną praw wyborczych oraz praw do zgromadzania i zrzeszania się
- podjęcie działań w celu pełnego dostosowania publicznych środków transportu do potrzeb osób z niepełnosprawnościami. Zdecydowanej poprawy wymaga sytuacja w mniejszych miastach oraz stan infrastruktury i taboru kolejowego
- zapewnienie dostępności stron internetowych instytucji publicznych
- rozszerzenie regulacji dotyczących języka migowego i wprowadzenie rozwiązań prawnych odnoszących się do komunikacji wykorzystującej gesty, znaki graficzne, przedmioty (komunikacja alternatywna i augmentatywna)
- promowanie zatrudniania osób z niepełnosprawnościami na otwartym rynku pracy.

***

Sejmowa komisja do MRPiPS ws. dodatku dla osób niepełnosprawnych

PAP/Rynek Zdrowia 27 lutego 2018

Czytamy fragment publikacji:
"Sejmowa Komisja do Spraw Petycji zwróciła się do ministra rodziny, pracy i polityki społecznej ws. możliwości dodatkowego wsparcia osób niepełnosprawnych, w tym podwyższenia kwoty zasiłku oraz zrównania z dodatkiem pielęgnacyjnym. We wtorek (27 lutego) przyjęto dezyderat w tej sprawie.
W dokumencie przypomniano, że na początku grudnia ub.r. komisja rozpatrzyła petycję w sprawie zmiany ustawy z 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych. Chodziło o przyznanie osobom pobierającym zasiłek pielęgnacyjny 402,72 zł dodatku z tytułu niepełnosprawności.
Autor petycji zwrócił uwagę na to, że osoby niepełnosprawne wymagają dodatkowego wsparcia ze względu na dodatkowe wydatki - m.in. na leki i rehabilitację, a także dlatego, że "pobierane przez nie świadczenia są niewystarczające". Wskazaną kwotę 402,72 zł autor zaczerpnął z ustawy o działaczach opozycji antykomunistycznej oraz osób represjonowanych z powodów politycznych.
Komisja ds. Petycji w dokumencie oceniła, że ta analogia została "niewłaściwie zastosowana" - dodatek dla osób represjonowanych jest przyznawany bez kryterium dochodowego każdej osobie represjonowanej jako rekompensata, podczas gdy autor petycji wnosi o przyznanie takiego dodatku osobom niepełnosprawnym jako pomocy.
Mimo tego jednak komisja postanowiła wystąpić z niniejszym dezyderatem, "aby poznać ewentualne możliwości dodatkowego wsparcia osób niepełnosprawnych, w tym w kwestii podwyższenia kwoty zasiłku oraz zrównania z dodatkiem pielęgnacyjnym".
"Komisja prosi o wskazanie, czy w związku z przypadającą na ten rok weryfikacją świadczeń rodzinnych osoby niepełnosprawne mogą liczyć na podniesienie otrzymywanych obecnie kwot. Zdaniem Komisji, należy podjąć decyzje zmierzające do zwiększenia środków przyznawanych w celu częściowego pokrycia kosztów wynikających z konieczności zapewnienia opieki oraz pomocy osobie niepełnosprawnej - napisano w dokumencie".

***

Będzie kontynuacja prac nad projektem ustawy ws. zrównania świadczeń dla opiekunów

E-informator portalu www.niepelnosprawni.pl 07.02.2018
Beata Dązbłaż

Czytamy fragment informacji:
"Sejmowa podkomisja stała ds. osób niepełnosprawnych zajmie się projektem Nowoczesnej, dotyczącym zmiany w ustawie o świadczeniach rodzinnych. Zakłada on przyznanie wszystkim opiekunom osób z niepełnosprawnością, zarówno dzieci, jak i dorosłych, jednego świadczenia pielęgnacyjnego, zamiast rozróżnienia świadczenia na pielęgnacyjne, zasiłek dla opiekunów i specjalny zasiłek opiekuńczy.
Projekt podczas sejmowej Komisji Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej 6 lutego 2018 r. zaprezentowała posłanka Nowoczesnej Kornelia Wróblewska. Zakłada on realizację dwóch wyroków Trybunału Konstytucyjnego, który uznał m.in. za niekonstytucyjne rozróżnianie opiekunów osób z niepełnosprawnością w zależności od tego, czy opiekują się oni dziećmi, czy dorosłymi, od czego uzależnia się wysokość i rodzaj pobieranego przez nich świadczenia.
Świadczenie łączone z emeryturą
Projekt Nowoczesnej mówi o przyznaniu wszystkim opiekunom sprawującym opiekę nad osobą z niepełnosprawnością jednego świadczenia opiekuńczego, tj. świadczenia pielęgnacyjnego, jeśli zrezygnowali oni z zatrudnienia na rzecz faktycznej opieki.
Świadczenie pielęgnacyjne mógłby także otrzymać pobierający emeryturę, rentę, rentę rodzinną z tytułu śmierci małżonka przyznaną w przypadku zbiegu prawa do renty rodzinnej i innego świadczenia emerytalno-rentowego, rentę socjalną, nauczycielskie świadczenie kompensacyjne, zasiłek przedemerytalny lub świadczenie przedemerytalne. W ich przypadku świadczenie pielęgnacyjne miałoby wysokość różnicy pomiędzy kwotą świadczenia pielęgnacyjnego a kwotą pobieranej emerytury czy renty".
Całą publikację osoby zainteresowane znajdą w E-informatorze portalu www.niepelnosprawni. pl

***

Odliczenie wydatków na utrzymanie niepełnosprawnych dzieci

Rzeczpospolita (2018-01-31)
Monika Pogroszewska, oprac.: GR

Według informacji: "Rodziny dorosłych, niezdolnych do pracy niepełnosprawnych nie odliczą już wydatków na ich utrzymanie. To efekt zmiany przepisów".
I dalej czytamy:
"Chociaż limit dochodów osób niepełnosprawnych został podniesiony z 9120 zł do 10 080 zł rocznie, to ich opiekunowie nie skorzystają już z ulgi rehabilitacyjnej.
Wystarczy, że podopieczny pobiera rentę socjalną, która przysługuje niepełnosprawnym niezdolnym do pracy po ukończeniu 18. roku życia, a także zasiłek pielęgnacyjny. Nawet jeśli nie ma on żadnych innych dochodów, jego rodzina traci prawo do odliczenia.
Wiceminister finansów Paweł Gruza potwierdza, że do dochodu osoby niepełnosprawnej wlicza się rentę socjalną i zasiłek pielęgnacyjny. W 2017 r. świadczenia te wyniosły 11 718,70 zł, w tym renta - 9882,70 zł, a zasiłek pielęgnacyjny - 1836 zł. Oznacza to, że niepełnosprawny uzyskujący te świadczenia przekroczył próg 10 080 zł rocznie. Nie można więc uznać, że pozostaje na utrzymaniu podatnika.
- W takiej sytuacji podatnik, który poniósł wydatki na cele rehabilitacyjne osoby niepełnosprawnej oraz wydatki związane z ułatwieniem jej wykonywania czynności życiowych, nie ma prawa do odliczenia ulgi rehabilitacyjnej - napisał wiceminister Gruza w odpowiedzi na interpelację nr 18272.
Chodzi o przepisy ustawy o PIT pozwalające odliczyć wydatki na utrzymanie: współmałżonka, dzieci własnych i przysposobionych, dzieci obcych przyjętych na wychowanie, pasierbów, rodziców, rodziców współmałżonka, rodzeństwa, ojczyma, macochy, zięciów, synowych - jeżeli w roku podatkowym dochody tych osób nie przekraczają limitu.
Paweł Gruza przypomniał, że przepisy weszły w życie 1 stycznia 2018 r., ale mają zastosowanie do dochodów uzyskanych od 1 stycznia 2017 r., czyli już w rozliczeniu PIT za 2017 r., który trzeba złożyć do końca kwietnia.
Zmiana dotyczy nie tylko kwoty limitu. Dodano też zdanie wyłączające z dochodów kwoty alimentów na rzecz dzieci, o których mowa w art. 6 ust. 4 ustawy o PIT (m.in. niepełnosprawne bez względu na wiek).
- W pojęciu dochodu osoby niepełnosprawnej pozostającej na utrzymaniu podatnika mieszczą się wszystkie uzyskane przez nią dochody, w tym zwolnione od podatku, np. zasiłek pielęgnacyjny. Jedynym wyjątkiem są alimenty na rzecz dzieci, o których mowa w tej regulacji - wyjaśnił wiceminister Gruza.
Dodał, że jeżeli wydatki na cele rehabilitacyjne poniosła osoba niepełnosprawna, to może sama je odliczyć".
Więcej w Rzeczpospolitej z 31 stycznia 2018 r.

***

Pomysłodawcy każdej ustawy będą musieli ocenić jej wpływ na życie osób z niepełnosprawnością

E-informator portalu www.niepelnosprawni.pl 15.02.2018 br
Źródło: KPRM
Czytamy fragment publikacji:
"Projekt każdej ustawy będzie musiał zawierać w ramach Oceny Skutków Regulacji (OSR) opis wpływu danej regulacji na sytuację ekonomiczną i społeczną rodziny, w tym także osób z niepełnosprawnością i starszych.
Komitet Społeczny Rady Ministrów, któremu przewodniczy Beata Szydło, przyjął projekt takich przepisów na swoim drugim posiedzeniu, 13 lutego 2018 r".
Całą publikację osoby zainteresowane znajdą pod adresem podanym na wstępie.

***

Sejm: II etap "Za Życiem". Sprawdź, jakie rozwiązania zakłada projekt

E-informator portalu www.niepelnosprawni.pl 07.02.2018
Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej
Źródło: mpips.gov.pl

Czytamy fragmenty informacji:
"Zwiększenie wsparcia dla osób z niepełnosprawnością opuszczających warsztaty terapii zajęciowej, udogodnienia dla pracowników z niepełnosprawnością i ich pracodawców czy wydłużenie prawa do zasiłku opiekuńczego - to tylko niektóre z rozwiązań, jakie zakłada projekt nowelizacji ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych oraz niektórych innych ustaw.
W Sejmie odbyło się dziś pierwsze czytanie projektu".
I dalej:
"Głównym celem programu "Za życiem" jest wspieranie rodzin z osobami z niepełnosprawnością, a w szczególności wychowujących dzieci z niepełnosprawnością.
W praktyce program "Za życiem" to kompleksowe rozwiązania dotyczące wsparcia kobiet w ciąży i ich rodzin, wczesnego wspomagania dziecka i jego rodziny, a także usług wspierających i rehabilitacyjnych oraz wsparcia mieszkaniowego.
Przedstawiony w Sejmie projekt nowelizacji przewiduje zmiany m.in. w ustawie o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, Kodeksie pracy, ustawie o systemie ubezpieczeń społecznych czy ustawie o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych".
Publikacja zawiera wiele innych interesujących informacji. Warto zapoznać się z nią w całości. Znajduje się pod adresem wskazanym na wstępie.

***

10 pytań od rodziców i opiekunów. Prawnicy odpowiadają

E-informator portalu www.niepelnosprawni.pl 12.02.2018
oprac. Ewa Sawicka

Poniżej zamieszczamy całą publikację, gdyż poszczególne odpowiedzi mogą interesować różne osoby.

Jednymi z najczęstszych pytań, kierowanych do doradców i prawników Centrów Integracja w dziale "Zapytaj doradcę", są te dotyczące opieki nad dzieckiem lub osobą dorosłą. Prezentujemy 10 odpowiedzi, które przydadzą się nie tylko osobom, które zadały poniższe pytania.

1. Kto orzeka o konieczności sprawowania opieki?
Czy córce po diagnozie "zespół Aspergera" należy się pkt 7 w orzeczeniu i jakie są ku temu podstawy prawne?
Konieczność sprawowania opieki oznacza całkowitą zależność osoby od otoczenia, polegającą na pielęgnacji w zakresie higieny osobistej i karmienia lub pomocy w wykonywaniu czynności samoobsługowych, prowadzeniu gospodarstwa domowego oraz ułatwianiu kontaktów ze środowiskiem.
O konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie zmniejszoną możliwością samodzielnej egzystencji decyduje zespół orzekający, który każdy wniosek o wydanie orzeczenia rozstrzyga indywidualnie.
Podstawę prawną stanowi tu Rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 15 lipca 2003 r. w sprawie orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 1110).
Piotr Wojtewicz, aplikant adwokacki

2. Opiekunka z MOPS
Mój tata jest po amputacji nogi. Ma znaczny stopień niepełnosprawności. Do niedawna przychodziła kilka razy w tygodniu pani do pomocy (z MOPS). Teraz okazuje się, że prawdopodobnie to była dobra wola urzędniczek i nikt już się nie pojawia. Czy jest jakiś paragraf/przepis i podstawa prawna do ubiegania się o taką pomoc?
Kwestię zakresu wsparcia z MOPS reguluje Ustawa z 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz.U. 2016.930 z późn. zm.). Ustawa przyznaje spory zakres kompetencji ośrodkom pomocy społecznej w ocenie potrzeb osób ubiegających się o wsparcie, zwłaszcza w zakresie pomocy socjalnej. Dlatego każdorazowo najlepiej osobiście kontaktować się z odpowiednimi instytucjami wspierającymi osoby niepełnosprawne w związku z ich trudną sytuacją finansową czy koniecznością opieki nad nimi, aby uzyskać dokładne informacje w przedmiocie wsparcia. Będzie to przede wszystkim właściwy miejscowo ośrodek pomocy społecznej.
Po dokładnym przedstawieniu stanu faktycznego odpowiedni organ będzie mógł stwierdzić, czy jest możliwość do skorzystania z odpowiedniej formy wsparcia, np. zasiłków czy świadczeń niepieniężnych, w tym np. usług opiekuńczych.
Warto pisemnie przedstawić sytuację i poprosić o zajęcie stanowiska w kwestii rozwiązania problemu osoby potrzebującej.
dr Michał Urban, radca prawny

3. Mieszkanie chronione dla matki z niepełnosprawnym dzieckiem

Mam niepełnosprawną córkę, która ma 4 latka. Spełniam wszystkie warunki, aby otrzymać mieszkanie chronione. Jakie formalności muszę załatwić?
Przede wszystkim należy znaleźć organizację pozarządową realizującą projekt związany z mieszkaniami chronionymi, a także udać się do właściwego według miejsca zamieszkania ośrodka pomocy społecznej. Zgodnie bowiem z art. 53 ust. 1 Ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej pobyt w mieszkaniu chronionym może być przyznany osobie, która:
- ze względu na trudną sytuację życiową,
- wiek,
- niepełnosprawność lub chorobę
potrzebuje wsparcia w funkcjonowaniu w codziennym życiu, ale nie wymaga usług w zakresie świadczonym przez jednostkę całodobowej opieki. Dotyczy to w szczególności osób z zaburzeniami psychicznymi, opuszczających pieczę zastępczą w rozumieniu przepisów o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, np. młodzieżowy ośrodek wychowawczy, zakład dla nieletnich, a także cudzoziemców spełniających określone w ustawie warunki.
Mieszkanie chronione jest formą pomocy społecznej przygotowującą osoby tam przebywające, pod opieką specjalistów, do prowadzenia samodzielnego życia lub zastępującą pobyt w placówce zapewniającej całodobową opiekę. Mieszkanie chronione zapewnia warunki samodzielnego funkcjonowania w środowisku, w integracji ze społecznością lokalną. Może być prowadzone przez każdą jednostkę organizacyjną pomocy społecznej lub organizację pożytku publicznego.
Grzegorz Jaroszczyk, prawnik

4. Osobny pokój dla dziecka
Jak mogę się starać o osobny pokój dla dziecka, jeśli nie mam w orzeczeniu wpisane, że wymaga ono osobnego pomieszczenia?
Przede wszystkim należy wystąpić z wnioskiem o ponowne wydanie orzeczenia uwzględniającego zmianę stanu zdrowia dziecka z niepełnosprawnością, które uzasadnia potrzebę zamieszkiwania w oddzielnym pokoju. Składany wniosek powinien wtedy zawierać odpowiednie uzasadnienie (podstawa prawna: par. 15 ust. 2 Rozporządzenia Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 15 lipca 2003 r. w sprawie orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności).
Zgodnie z regulacją zawartą w art. 6 ust. 1 Ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, organami właściwymi w sprawie orzekania o niepełnosprawności są powiatowe zespoły do spraw orzekania o niepełnosprawności. Przepisy ww. ustawy oraz aktów wykonawczych do niej wydanych regulują, jakie dodatkowe wskazania, oprócz ustalenia niepełnosprawności oraz jej stopnia, powinny zawierać orzeczenia.
Między innymi w orzeczeniu takim wskazuje się na konieczność korzystania przez osobę zainteresowaną z prawa do zamieszkiwania w oddzielnym pokoju. Natomiast zgodnie z par. 5 ust. 1 pkt 4 Rozporządzenia Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 15 lipca 2003 r. w sprawie orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności przy ocenie, czy taka konieczność zachodzi, bierze się pod uwagę rodzaj niepełnosprawności, w szczególności, czy osoba porusza się na wózku inwalidzkim, jest leżąca, ma znaczne ograniczenia w przyjmowaniu pokarmów i innych czynnościach fizjologicznych.
Konstrukcja tego zapisu ma jednak charakter ogólny i otwarty, zawiera pewne wskazówki, ale z uwagi na zapis "w szczególności" pozwala organowi na indywidualną ocenę przesłanek i odniesienie się do konkretnego stanu faktycznego. Organ orzekający w tym przedmiocie powinien zatem brać pod uwagę nie tylko wymienione w tym przepisie kryteria, ale także wszystkie okoliczności ustalone w sprawie, dotyczące aktualnego stanu zdrowia osoby zainteresowanej oraz zakres i rodzaj ograniczeń w codziennym funkcjonowaniu spowodowanych naruszoną sprawnością organizmu. Organ powinien także uzasadnić swoje stanowisko.
dr Michał Urban, radca prawny

5. Świadczenie pielęgnacyjne a pobyt dziecka w internacie
Syn chodzi do szkoły specjalnej i przebywa w internacie z całodobową opieką. Zawożę go w poniedziałek, a odbieram w piątek. Czy należy się mi świadczenie pielęgnacyjne?
W przypadku, gdy dziecko nie przebywa w ośrodku zapewniającym całodobową opiekę więcej niż 5 dni w tygodniu, jak najbardziej świadczenie pielęgnacyjne powinno być wypłacane. Oczywiście pod warunkiem, że spełnione są wszystkie inne przesłanki.
Zgodnie z art. 17 ust. 2 Ustawy o świadczeniach rodzinnych, świadczenie pielęgnacyjne nie przysługuje m.in. wtedy, gdy osoba niepełnosprawna wymagająca opieki została umieszczona w placówce zapewniającej całodobową opiekę, w tym w specjalnym ośrodku szkolno-wychowawczym, z wyjątkiem podmiotu wykonującego działalność leczniczą, i korzysta w niej z całodobowej opieki przez więcej niż 5 dni w tygodniu.
Grzegorz Jaroszczyk, prawnik

6. Specjalny zasiłek opiekuńczy a emerytura
Jestem niepełnosprawnym I stopnia, a moją opiekunką jest żona, która otrzymuje specjalny dodatek w kwocie 520 zł/mies. Czy jak przejdzie na emeryturę, ten dodatek opiekuńczy zostanie jej odebrany?
Zgodnie z art. 16a ust. 8 pkt 1 lit. a) Ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (t.j. Dz.U. 2016, poz. 1518 z późn. zm.) specjalny zasiłek opiekuńczy nie przysługuje, jeżeli osoba sprawująca opiekę ma ustalone prawo do emerytury. W związku z powyższym, gdy zostanie ustalone prawo do emerytury, żonie nie będzie już niestety przysługiwał specjalny zasiłek opiekuńczy.
Warto wiedzieć, że zgodnie z art. 16a ww. Ustawy opiekunowie dorosłych osób niepełnosprawnych mogą starać się o specjalny zasiłek opiekuńczy. Jednak przysługuje on tylko osobom, na których, zgodnie z przepisami ustawy Kodeks rodzinny i opiekuńczy, ciąży obowiązek alimentacyjny, czyli m.in. pokrewieństwo 1. i 2. stopnia (np. dzieci - rodzice, rodzeństwo), a także małżonkom, jeżeli nie podejmują zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej, lub rezygnują z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w celu sprawowania stałej opieki nad osobą niepełnosprawną.
dr Michał Urban, radca prawny

7. Specjalny zasiłek opiekuńczy na rodzica
Moja mama ma 74 lata, jest emerytką, która ma wydane w 1999 roku orzeczenie lekarza ZUS o całkowitej niezdolności do pracy i niezdolności do samodzielnej egzystencji. Orzeczenie jest wydane bezterminowo. Ojciec mój (mąż mamy) żyje i ma 76 lat, jest emerytem i leczy się na cukrzycę. Czy mogę starać się o specjalny zasiłek opiekuńczy w OPS?
Zgodnie z przepisami Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego dzieci też mogą być zobowiązane do alimentacji swoich rodziców, co uprawnia je do wystąpienia o przyznanie zasiłku opiekuńczego. We wniosku należy zawrzeć informację o trudnej sytuacji finansowej rodziców oraz niezdolności sprawowania opieki przez męża/żonę osoby z niepełnosprawnością. Do wniosku należy załączyć aktualne orzeczenie o niepełnosprawności.
Zgodnie z art. 3 pkt 21 Ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych ilekroć w ustawie jest mowa o znacznym stopniu niepełnosprawności - oznacza to:
- niepełnosprawność w stopniu znacznym w rozumieniu przepisów o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych,
- całkowitą niezdolność do pracy i samodzielnej egzystencji orzeczoną na podstawie przepisów o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych,
- stałą albo długotrwałą niezdolność do pracy w gospodarstwie rolnym i do samodzielnej egzystencji albo trwałą lub okresową całkowitą niezdolność do pracy w gospodarstwie rolnym i do samodzielnej egzystencji orzeczoną na podstawie przepisów o ubezpieczeniu społecznym rolników w celu uzyskania świadczeń określonych w tych przepisach,
- posiadanie orzeczenia o zaliczeniu do I grupy inwalidów,
- niezdolność do samodzielnej egzystencji orzeczoną na podstawie przepisów o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych lub przepisów o ubezpieczeniu społecznym rolników.
Specjalny zasiłek opiekuńczy wynosi obecnie 520 zł na miesiąc. Zależny jest od dochodu. Przysługuje, jeżeli łączny dochód rodziny osoby sprawującej opiekę oraz rodziny osoby wymagającej opieki w przeliczeniu na osobę nie przekracza kwoty 764 zł netto miesięcznie.
Więcej informacji nt. specjalnego zasiłku opiekuńczego znajduje się na naszym portalu.
Grzegorz Jaroszczyk, prawnik

8. Świadczenie na opiekę nad dorosłym członkiem rodziny
Jestem opiekunem osoby dorosłej, która ma od urodzenia dziecięce porażenie mózgowe, jest osobą niechodzącą. Jej rodzice nie żyją, a mój mąż jest jej bratem. Rodzeństwo nie chciało podjąć się opieki nad nią, więc ja zostałam opiekunem. Zajmuję się nią od 20 lat, ale świadczenie pielęgnacyjne przyznano mojemu mężowi. A co ze mną? Dlaczego to nie mi się ono należy?
To, komu przysługuje świadczenie pielęgnacyjne, reguluje art. 17 Ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych. W świetle tych wytycznych ustawodawca nie przewidział, aby osoba niespokrewniona mogła otrzymywać świadczenie pielęgnacyjne z tytułu opieki nad np. siostrą męża. Wynika to z faktu, że na osobie niespokrewnionej nie ciąży obowiązek alimentacyjny.
Grzegorz Jaroszczyk, prawnik

9. Jak zostać opiekunem prawnym lub faktycznym?
Jestem siostrą niepełnosprawnego brata, któremu zostały amputowane obie kończyny dolne oraz kończyna lewej ręki. Co muszę zrobić, aby zostać prawnym opiekunem mojego brata?
Opiekun prawny to osoba, która jest ustanawiana w przypadku ubezwłasnowolnienia całkowitego danej osoby. W tym wypadku pierwszym krokiem byłoby złożenie wniosku do sądu okręgowego o ubezwłasnowolnienie, o ile dana osoba rzeczywiście nie jest w stanie pokierować swoim postępowaniem, co jest przesłanką ubezwłasnowolnienia. Sam fakt ciężkich urazów ciała trudno uznać za wystarczający.
Natomiast, żeby zostać opiekunem faktycznym, czyli sprawować bezpośrednią pieczę nad pełnoletnią osobą z niepełnosprawnością, wystarczy opiekowanie się nią. Podjęcie opieki nie jest jednak równoznaczne z nabyciem prawa do zasiłku lub innych świadczeń. Przyznanie ich zależy bowiem m.in. od sytuacji rodzinnej osoby z niepełnosprawnością, dochodu rodziny, tego w jakim wieku niepełnosprawny uległ wypadkowi.
Warto udać się do wydziału świadczeń rodzinnych w gminie, aby zapoznać się szczegółowo z możliwością uzyskania świadczenia z tytułu opieki nad pełnoletnią osobą z niepełnosprawnością.
Grzegorz Jaroszczyk, prawnik

10. Z jakiego tytułu można ubiegać się o 4000 zł?
Nasze dziecko urodziło się z wadą serca. Czy możemy starać się o 4000 zł jednorazowej zapomogi?
Jednorazowe świadczenie w wysokości 4000 zł przysługuje z tytułu urodzenia dziecka, u którego zdiagnozowano ciężkie i nieodwracalne upośledzenie albo nieuleczalną chorobę zagrażającą jego życiu, powstałe w prenatalnym okresie rozwoju dziecka lub w czasie porodu.
Upośledzenie lub chorobę stwierdza w zaświadczeniu lekarz ubezpieczenia zdrowotnego, posiadający specjalizację II stopnia lub tytuł specjalisty w dziedzinie: położnictwa i ginekologii, perinatologii lub neonatologii. Wniosek o wypłatę jednorazowego świadczenia składa się w terminie 12 miesięcy od dnia narodzin dziecka. Wniosek złożony po terminie nie będzie rozpatrzony.
Ważne! Matka dziecka musiała pozostawać pod opieką medyczną nie później niż od 10. tygodnia ciąży do porodu.
Piotr Wojtewicz, aplikant adwokacki

To tylko 10 odpowiedzi na ważne pytania dotyczące opieki nad dzieckiem lub dorosłym z niepełnosprawnością, spośród zebranych w publikacji "Zapytaj doradcę: 25 praktycznych porad. Rodzice i opiekunowie".
Więcej odpowiedzi na pytania prawników i doradców Centrów Integracja znaleźć ich można na portalu Niepelnosprawni.pl w dziale Zapytaj doradcę.

***

Niejasna procedura informowania o ulgach

Dziennik Gazeta Prawna (2018-02-22)
Michalina Topolewska, oprac.: GR

Czytamy fragment:
"Pracodawcy chcą doprecyzowania przepisów tak, by jednoznacznie wskazywały, jak firma udzielająca obniżeń we wpłatach na PFRON ma informować klienta, że może z nich skorzystać.
Wrowadzenie tego wymogu przewiduje projekt nowelizacji ustawy z 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 2046 ze zm.). W związku z tym, że 27 lutego będzie się nim zajmowała sejmowa komisja polityki społecznej i rodziny, organizacje pracodawców postanowiły przekazać posłom swoje uwagi. Jedna z nich dotyczy właśnie tego nowego obowiązku.
Zgodnie z dodawanym do art. 22 ustępem 1a sprzedający będzie razem z fakturą przekazywał kontrahentowi informację o zasadach nabywania i korzystania z ulg na Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych oraz o możliwości złożenia oświadczenia o chęci uzyskania obniżenia (w terminie siedmiu dni od otrzymania tego dokumentu).
- Zaproponowana formuła informacji będzie skutkować koniecznością zawierania w niej szczegółowej instrukcji dotyczącej zasad korzystania z obniżeń i składania oświadczeń. Według nas powinna ona być krótkim komunikatem - mówi Jan Zając, prezes Polskiej Organizacji Pracodawców Osób Niepełnosprawnych. Dodaje, że projekt nie precyzuje też, co oznacza zwrot o przekazywaniu informacji "wraz z fakturą", co może stanowić olbrzymie pole do dowolnej interpretacji przepisów. Uregulowanie tej kwestii jest zaś o tyle istotne, że niewypełnienie tego obowiązku przez firmę udzielającą ulg będzie grozić jej karami finansowymi.
Kolejna propozycja, która budzi zastrzeżenia, to nowe brzmienie art. 22 ust. 9 ustawy. Ten przepis wskazuje, że do wyliczenia kwoty ulgi potrzebne jest obliczenie stanu zatrudnienia ogółem oraz wskaźnika niepełnosprawnych pracowników (musi to być minimum 30 proc. osób ze znaczną dysfunkcją zdrowotną lub umiarkowaną i jednym ze schorzeń specjalnych). Nowelizacja tego artykułu zakłada, że do ustalenia liczby personelu oraz wskaźnika pracodawca powinien brać pod uwagę zatrudnienie na dzień wystawienia faktury dokumentującej zakup dokonany przez klienta".
Więcej w Dzienniku Gazecie Prawnej z 22 lutego 2018 r.

***

Po utracie wskaźnika trzeba oddać środki do PFRON

Dziennik Gazeta Prawna (2018-02-01)
Michalina Topolewska, oprac.: GR

"Firma, która przestała osiągać 25-proc. wskaźnik zatrudnienia pracowników z dysfunkcjami, nie może prowadzić ZFRON. W związku z tym niewykorzystane środki, które są na nim zgromadzone, musi wpłacić do PFRON - donosi Dziennik Gazeta Prawna".
Dalej czytamy:
"Co do zasady prawo do prowadzenia ZFRON mają pracodawcy, którzy mają status zakładu pracy chronionej (ZPChr). Jeśli go stracą lub z niego zrezygnują, to zgodnie z art. 33 ust. 7 ustawy z 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 2046 ze zm.) niewydane pieniądze podlegają wpłacie do PFRON (podobnie jest w przypadku likwidacji lub ogłoszenia upadłości przez ZPChr).
Od tej reguły jest przewidziany jeden wyjątek. Zgodnie z art. 33 ust. 7b taki pracodawca może dalej prowadzić ZFRON i tym samym nie musi oddawać jego pieniędzy, o ile zatrudnia minimum 15 osób w przeliczeniu na pełne etaty i ma wskaźnik niepełnosprawnych pracowników wynoszący co najmniej 25 proc."
I dalej:
"Jednocześnie PFRON wskazał, że wpłata powinna odpowiadać kwocie niewykorzystanych środków ZFRON obliczonej nie według stanu na dzień utraty statusu ZPChr, lecz na dzień zaprzestania spełniania warunku wymienionego w art. 33 ust. 7b. Wpłacie będą podlegać też pieniądze odpowiadające kwocie wydanej z konta ZFRON, m.in. na modernizację zakładu, utworzenie lub przystosowanie stanowisk pracy dla osób niepełnosprawnych, budowę bazy rehabilitacyjnej i wypoczynkowej czy zakup środków transportu (w części, która nie została pokryta odpisami amortyzacyjnymi).
Więcej w Dzienniku Gazecie Prawnej z 1 lutego 2018 r".

***

Liczy się dzień rozpoczęcia pracy

Baza Wiedzy/Dziennik Gazeta Prawna (2018-02-26)
Michalina Topolewska, oprac.: GR

"Niepełnosprawny powinien być wliczony do ogółu pracowników z dysfunkcjami od dnia podjęcia pracy, a nie zawarcia umowy o jej wykonywanie, jeśli nastąpiło to w odrębnych terminach - czytamy w Dzienniku Gazecie Prawnej
Tak wynika ze stanowiska przedstawionego przez Biuro Pełnomocnika Rządu ds. Osób Niepełnosprawnych. O jego wydanie wystąpiła Polska Organizacja Pracodawców Osób Niepełnosprawnych, która miała wątpliwości, od kiedy można wliczać pracownika z uszczerbkiem na zdrowiu do wskaźnika takich podwładnych.
Co do zasady, art. 2a ust. 1 ustawy z 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 2046 ze zm.) przewiduje, że od dnia przedstawienia pracodawcy orzeczenia potwierdzającego uszczerbek na zdrowiu".
I dalej:
"BON tłumaczy, że w takich sytuacjach firma powinna postępować zgodnie z art. 26 kodeksu pracy. Przepis ten wskazuje, że stosunek pracy nawiązuje się w terminie określonym w umowie jako dzień rozpoczęcia pracy, a jeśli go nie wyznaczono, to w dniu jej zawarcia".
Więcej w Dzienniku Gazecie Prawnej z 26 lutego 2018 r.