DAISY oknem na świat niewidomych

DAISY jest dla niewidomych nie tylko oknem, ale i kluczem do wiedzy, do rozrywki, do przyjemności, do samodzielności. Rzecz jasna istnieją również inne klucze służące tym celom, ale DAISY jest kluczem najbardziej uniwersalnym, który możemy porównać do klucza francuskiego. Klucz francuski zastępuje wiele innych kluczy i bardzo łatwo jest się nim posługiwać. DAISY również zastępuje kilka sposobów korzystania przez niewidomych ze słowa pisanego i tworzy nową jakość - narzędzie uniwersalne i bardzo wygodne.
Stanisław Lam, przedwojenny publicysta i encyklopedysta, pięknie napisał o znaczeniu książek w życiu człowieka: "Książki - to okno na świat, to promień słońca, który rozświeca ciemnie nocy, to najlepszy doradca we wszystkich sprawach. Kto czyta i czytać umie, ten znajdzie w dobrych dziełach wszystko, czegokolwiek w życiu mu potrzeba".
Dla osób z dysfunkcją wzroku kontakt ze słowem pisanym jest szczególnie ważny, gdyż słowo pisane częściowo zastępuje im wzrok i poznanie zmysłowe, dostarcza tworzywa do pracy ich mózgom oraz oddziałuje na emocje - wzbogaca życie zubożone przez brak informacji dostarczanych przez wzrok.
Dlatego Fundacja Klucz jako wydawca książek multimedialnych przeznaczonych dla osób niewidomych i słabowidzących kieruje się trzema priorytetami. Pierwszym jest szeroka oferta tematyczna i gatunkowa, drugim - walory artystyczne i wysoka jakość nagrań, a trzecim, równie istotnym - łatwość korzystania z książek zarówno w ich warstwie dźwiękowej, jak i tekstowej. Ten ostatni warunek najlepiej spełnia standard DAISY - stąd tytuł naszego tegorocznego projektu.
Dużym udogodnieniem jest możliwość wypożyczania książek przez internet oraz na dowolnym nośniku, jakim dysponuje czytelnik zgłaszający się do biblioteki.
Książki DAISY mogą być odsłuchiwane przy użyciu syntezatora mowy. Możliwe jest także zawarcie w nich warstwy dźwiękowej Mp3 i wtedy DAISY stanowi połączenie e-booka z audiobookiem. W naszym projekcie zdecydowaliśmy się na tę drugą opcję, ponieważ uważamy, że w przypadku literatury pięknej jest to najwłaściwsze rozwiązanie, a interpretacja lektora nadaje książce dodatkową wartość.
Temu trzeciemu priorytetowi warto poświęcić więcej uwagi. Fundacja Klucz od ponad 15 lat propaguje standard DAISY, który zaspokaja nie tylko potrzeby estetyczne i poznawcze, ale również w znacznej mierze ułatwia samodzielną pracę z tekstem. Możliwość ta jest niezmiernie ważna dla uczniów i studentów, którzy muszą w swoich opracowaniach zamieszczać cytaty z podaniem tytułu dzieła, z którego pochodzą, i na której stronie się znajdują. Niezmiernie ważne jest to, że cytaty można kopiować i wklejać bez konieczności ich przepisywania. Możliwości takich nie daje żaden inny standard książek dla niewidomych. Możliwość ta jest również bardzo ważna dla niewidomych dziennikarzy, tłumaczy i naukowców. Dla wszystkich ważna jest możliwość sprawdzenia pisowni obcych nazw i nazwisk, pisowni trudniejszych polskich słów i interpunkcji.
Żeby uczniowie, studenci, naukowcy, tłumacze i dziennikarze mogli w pełni korzystać ze standardu DAISY, musi być dużo literatury dostępnej w tym standardzie. Stosunkowo najłatwiej zaspokoić potrzeby uczniów, gdyż liczba lektur szkolnych jest ograniczona. Fundacja Klucz w latach ubiegłych wydała kilkadziesiąt lektur szkolnych. Nie oznacza to, że potrzeby zostały zaspokojone. Lista lektur obowiązkowych i zalecanych ulega zmianom, stąd konieczność wydawania coraz to nowych. Niezależnie od tego, zaopatrzenie uczniów w lektury szkolne jest stosunkowo łatwym zadaniem. Gorzej jest ze studentami, naukowcami, dziennikarzami i innymi fachowcami. Ich potrzeby są bardzo szerokie i bardzo szeroki jest zakres tematyczny oraz tytułowy książek, fachowych czasopism, a nawet gazet, z których muszą korzystać. Z tych względów nasze dokonania są niewielkie w porównaniu z potrzebami, ale konsekwentnie dążymy do poszerzania oferty wydawniczej.
Drugim warunkiem pełnego korzystania z literatury w standardzie DAISY jest wiedza o możliwościach tego standardu oraz umiejętność posługiwania się sprzętem do tego służącym. Sprzętem takim są specjalne odtwarzacze DAISY oraz programy, które umożliwiają wykorzystywanie komputera do korzystania z omawianego standardu. Programy takie są dostępne w sprzedaży, a także można je otrzymać bezpłatnie.
Bez znajomości standardu DAISY i bez umiejętności posługiwania się nim można jedynie słuchać tekstu nagranego tak, jak w standardzie Mp3 albo audio.
Żeby jak najwięcej niewidomych posiadało niezbędną wiedzę i umiejętności zadbać muszą instruktorzy informatyki, którzy uczą dorosłych niewidomych posługiwania się sprzętem komputerowym, oraz nauczyciele informatyki w ośrodkach szkolno-wychowawczych dla niewidomych i słabowidzących. Od nich zależy równie dużo jak od wydawców książek w standardzie DAISY.
I jeszcze jeden warunek - musi to być pełny standard DAISY, a nie jego warstwa naskórkowa, bo wówczas jest to namiastka a nie standard. Właśnie w takim pełnym standardzie wydajemy książki i taki standard propagujemy.
Tematyka książek wydanych w 2021 r. w DAISY przez naszą Fundację jest bardzo różnorodna. Każdy znajdzie tu coś odpowiedniego dla siebie - zarówno miłośnicy kryminałów i sensacji, jak i amatorzy powieści obyczajowych czy romansów, a także pasjonaci historii. Najmłodsi czytelnicy, również znajdą coś dla siebie.
Łącznie opracowaliśmy w DAISY 60 tytułów. Niektóre z nich to kolejne części serii wydawanych przez nas w poprzednich w latach, inne pozwalają poznać twórczość pisarzy dotąd nieobecnych w naszej ofercie.
Projekt zrealizowaliśmy wspólnie z Fundacją "Mól Książkowy", dla której było to pierwsze przedsięwzięcie wydawnicze. Książki nagraliśmy na pendrive'ach w nakładzie 250 egzemplarzy i przekażemy nieodpłatnie do ponad stu bibliotek uprawnionych do obsługiwania osób z dysfunkcją wzroku.
Mamy więc czym się pochwalić i mamy nadzieję, że Czytelnicy są zadowoleni z naszej działalności. Ich zadowolenie jest dla nas nagrodą i zachętą do dalszej pracy wydawniczej.
W imieniu naszych Czytelników oraz władz Fundacji Klucz pragniemy tą drogą podziękować Państwowemu Funduszowi Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych za sfinansowanie w znacznej części książek przez nas wydanych. Dziękujemy również osobom, które przekazały nam 1% swojego podatku na ten cel oraz indywidualnym sponsorom. Wpłaty te umożliwiły nam pokrycie tej części kosztów, której nie pokrywa PFRON, czyli wkładu własnego. Serdecznie dziękujemy.

Projekt Współfinansowany ze środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych

Fundacja KLUCZ, 03-289 Warszawa, ul. G. Rossiniego 17/14
tel. 602 638 466| e-mail:
Pełne dane kontaktowe